'We realiseren ons niet dat onze landbouw wereldkampioen is'

Het provinciehuis in Zuid-Holland straalt sinds een verbouwing twee jaar geleden openheid en ruimtelijkheid uit. Ondanks deze plezierige werkomgeving probeert BBB-gedeputeerde Frank Rijkaart twee dagen uit de ivoren toren van het provinciehuis te blijven, om in het veld en op het erf in gesprek te gaan met agrarisch ondernemers in Zuid-Holland. 'Ik word vaak uitgenodigd en dat is leuk. Je wordt er nooit dommer van', klinkt het. Rijkaart profileert zich als een bestuurder die zich wil inzetten voor de landbouwsector.

We proberen hier soms 2 liter melk in een literpak te proppen29en dat lukt niet

Frank Rijkaart, BBB-gedeputeerde in Zuid-Holland

U kwam vorig jaar binnen als grote onbekende. Hoe bevalt het u?

'Ik was eerder acht jaar actief in de gemeentepolitiek en dit kwam op mijn pad. Het begin was heel intensief, ik heb echt een paar maanden nodig gehad om in de flow te komen. Gedeputeerde is een fantastische baan, maar er ligt wel een uitdaging. Er zijn veel zorgen in de sector, het is niet altijd goed nieuws.'

Welke affiniteit had u met de landbouwsector?

'Ik was niet helemaal onbekend op het erf, als kind ging ik met mijn vader meehelpen bij het hooibouwen. Wat mij als ex-politieagent aantrok in de landbouw is hoezeer mensen in de knel komen met wet- en regelgeving die achter een bureau is verzonnen, maar in de praktijk voor veel ellende zorgt. Er zit een mate van onrecht in waar ik slecht tegen kan.

'Ik heb regelmatig profijt van mijn achtergrond, ik kijk met een juridische blik naar zaken. Wat kan er wel en niet, en waar liggen kansen en bedreigingen?'

Hoe zorgt u dat de landbouw in het overvolle Zuid-Holland niet aan het kortste eind trekt?

'We proberen hier soms 2 liter melk in een literpak te proppen en dat lukt niet. Vanuit alle individuele doelen zijn de ruimtevragen prima te rechtvaardigen, maar het nadeel is dat ze elkaar vaak bijten met even goede en nobele doelen van degene die vanuit een ander perspectief om ruimte vraagt. In principe willen we kostbare landbouwgrond beschermen, maar een slot erop gooien zou averechts werken. We hebben immers ook te maken met leefbaarheid in het landelijk gebied.

'Veel kleine dorpjes staan onder druk door vergrijzing en weinig woningen. Als een stoppende boer aan de rand van het dorp zijn grond wil verkopen aan de gemeente die er een woonwijk wil bouwen voor jonge gezinnen, zet je jezelf klem als je rigide die landbouwgrond wilt behouden. Je zult echt per casus moeten kijken wat wel en niet kan.'

Hoe moet het verder met de Zuid-Hollandse gebiedsplannen?

'We vroegen 9 miljard euro en hebben 188 miljoen gekregen voordat het Nationaal Programma Landelijk Gebied werd afgeschoten. Als je het negatief bekijkt komen we 8,8 miljard euro tekort op onze offerte. Maar ook die 9 miljard was al meer dan we überhaupt hadden kunnen krijgen. Bovendien kunnen we met 188 miljoen euro dingen in gang zetten en processen voortzetten. Als het geld de komende jaren in kleine tranches blijft binnenkomen en het houdt balans met wat je wilt uitvoeren, dan houd je voortgang.'

Bent u tevreden over de verdeling van die 188 miljoen euro?

'Er is een deel voor landbouw en een deel voor natuur, daar ben ik tevreden over. Maar wat vervelend is, is dat bijvoorbeeld waterprojecten niet zijn meegenomen. Onze Staten hebben nu wel geld vrijgemaakt om daarin stappen te zetten, er zijn in Zuid-Holland veel vraagstukken op dat gebied. Maar onze gelden zijn eindig, we zijn ongeveer de armste provincie van het land. Dus dan kijken we toch ook naar het Rijk. Onze leidraad daarin is: geen knaken, geen taken.'

Hoe blijft u aan die boom schudden bij het Rijk?

'De minister wil heel veel, maar wij hebben daarvoor een toolbox nodig. Natuurlijk is geld belangrijk, maar je kunt ook denken aan het wegnemen van belemmerende wet- en regelgeving.'

Heeft Zuid-Holland al Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders kunnen helpen?

'Nee, dat blijft onverminderd zorgelijk. Ook daarbij kijken we naar het Rijk, als provincies vinden we dat daar de oplossing vandaan moet komen. We proberen te doen wat we kunnen, maar we zitten in de wurggreep van de systematiek die ooit is bedacht. We zitten naarstig te wachten op de verdere invulling van de plannen van het ministerie.'

Wanneer bent u aan het eind van uw termijn tevreden?

'Als de onzekerheid onder agrarisch ondernemers maar verdwijnt. Ik wil een proces inzetten – ongeacht of ik dat nu afrond of een eventuele opvolger – voor een landbouwsector met een goed toekomstperspectief, een verdienmodel en erkenning. Die erkenning mis ik nog weleens. We realiseren ons helemaal niet dat de Nederlandse landbouwsector wereldkampioen is.'