Senegal geeft voorkeur aan eigen roze uien

Senegalezen eten de ene helft van het jaar gele uien en de andere helft roze dan wel rode uien. De gele uien worden geïmporteerd en de roze en rode uien komen uit Senegal zelf.

Marco Groenewold heeft er niet direct een verklaring voor. Hij signaleert wel dat de Senegalees kieskeuriger wordt, nu het aanbod aan uien in het land steeds meer toeneemt. 'Ze eten voor zover beschikbaar het liefst roze uien of anders rode uien.'

Eerst sperziebonen

Het Eindhovense productie- en handelsbedrijf Kamps Scherpenhuizen waarvan Groenewold mededirecteur is, teelt al sinds 2011 uien in Senegal. Het bedrijf richtte zich in eerste instantie vooral op de teelt van sperziebonen om de bonen jaarrond te kunnen leveren in Nederland, maar voegde de uienteelt daaraan toe als mooie aanvulling op deze activiteit.

Uien zijn een gewild product bij de Senegalezen. In elke maaltijd gebruiken ze de groente en dan ook nog eens een behoorlijke hoeveelheid. Groenewold laat foto's zien. Op een schaaltje ligt een prutje van uien met ernaast wat rijst. Onder de uien moet nog ergens een stukje kip verscholen liggen. De Senegalees eet gemiddeld één ui per dag. Per maand wordt in het land 35.000 tot 40.000 ton uien geconsumeerd.

Van eind juli tot begin oktober valt in Senegal zo'n 500 tot 600 millimeter neerslag met uitschieters van 110 millimeter op één dag. De teeltgebieden voor de uien liggen in het noorden van het land langs de rivier en in het westen van het land aan de kust.

Waterbronnen

Groenewold bestuurt in Senegal acht projecten. Om voldoende water te kunnen krijgen, worden waterbronnen geboord tot 250 meter diep. Zo'n bron levert 150 tot 250 kuub water per uur. Daarmee kan 40 tot 50 hectare van water worden voorzien.

Generatoren drijven de waterpompen aan. Om een periode van dieselschaarste te kunnen overbruggen, zijn bassins aangelegd van 50.000 kubieke meter water. Dat is ruim voldoende buffer voor als er vier tot vijf dagen geen diesel voorhanden is.

Opgekweekte plantjes

In de tweede helft van januari komen de eerste lokale uien op de markt in Senegal. Deze uien zijn gegroeid uit opgekweekte plantjes. De vroegste zaaiuien komen vanaf midden februari op de markt.

Het seizoen biedt volgens Groenewold mogelijkheden voor zo'n anderhalve teelt. Tot eind februari is het mogelijk om een tweede teelt te zaaien. Daarna wordt het lastig door het regenseizoen dat in juni aanbreekt.

Hoogseizoen

Het hoogseizoen voor de afzet van lokale uien duurt van half maart tot eind juni. Dan mogen alleen kleine boeren hun uien op de binnenlandse markt brengen. Daarmee wil de Senegalese overheid deze boeren extra bescherming bieden. Grote uienbedrijven worden gezien als agribusiness en mogen in die periode geen uien in Senegal verkopen. Deze bedrijven moeten dan hun heil zoeken in export naar andere West-Afrikaanse landen.

Kamps Scherpenhuizen mag dus van 15 maart tot eind juni geen uien verkopen in Senegal. Voor het bedrijf is dat geen probleem, want er zijn volgens Groenewold voldoende afzetmogelijkheden in de landen rondom Senegal. Bovendien liggen de prijzen in die periode op een relatief laag niveau. De mededirecteur noemt prijzen van rond de 15 cent in het hoogseizoen voor Senegalese uien. Daarbuiten stijgen de prijzen naar 40 tot 45 cent per kilo.

Grondsoorten

De grote bedrijven zitten meer aan de kust en de kleine lokale boeren meer in het binnenland, weet Groenewold. De grond waarin de uien worden geteeld, varieert van klapzand tot iets lemigere grond. Op de zandgronden is de teelt afhankelijk van de watervoorziening.

Door de droge omstandigheden heeft het gewas geen last van schimmels. Een maand voor het regenseizoen wordt hoogstens één keer met een systemisch middel gespoten om aantasting van de bol te voorkomen. Voor het blad is een bespuiting niet nodig.

Druppelslangen

De lokale boeren in het binnenland moeten genoegen nemen met een oogst van 25 tot 30 ton uien per hectare. Aan de westkust worden met druppelslangen opbrengsten gehaald tot boven de 100 ton per hectare. Dat hangt ook af van de soort uien. Gele uien leveren er opbrengsten van 80 tot 120 ton per hectare. Bij rode uien gaat het om 65 tot 70 ton per hectare.

Kamps Scherpenhuizen teelt in Senegal zelf op 80 hectare uien. Samen met enkele andere teeltbedrijven verhandelt het bedrijf zo'n 300 hectare uien. Deze uien zijn vooral bestemd voor andere landen in West-Afrika, zoals Gambia, Guinee, Mali en Ivoorkust. Daarbij gaat het om 60 procent rode uien, 15 procent roze uien en 25 procent gele uien.

Import

Vanaf september tot en met januari is Senegal aangewezen op import. Er worden wel pogingen gedaan om het eigen seizoen te verlengen, maar de kwaliteit blijft een heikel punt. De uien zijn maar kort te bewaren, zodat het lastig is het afzetseizoen te rekken.

In het importseizoen komen de uien hoofdzakelijk uit Nederland. Vanaf augustus/september tot eind januari verschepen Nederlandse exporteurs zo'n 160.000 tot 180.000 ton uien naar het land. Daarmee is Senegal de belangrijkste bestemming voor de Nederlandse ui.

Vooral in de weken voor kerst worden grote hoeveelheden Nederlandse uien verpakt en verladen voor Senegal. In de week voor kerst exporteerde Nederland zelfs 16.000 ton. De totale uitvoer naar Senegal stijgt dit seizoen naar 181.000 ton.