'Besluiten nemen die pijn doen is niet leuk, maar wel nodig'

Het Noord-Brabantse provinciebestuur zit alweer bijna een jaar op het Bossche pluche. Ondanks de verkiezingswinst van BBB, trok de partij zich terug in de oppositiebanken. Sindsdien proberen maar liefst zes partijen – VVD, GroenLinks, PvdA, SP, D66 en Lokaal Brabant – de uitgestippelde koers vast te houden in de woelige Brabantse wateren.

We zijn verantwoordelijk voor de Brabantse emissies en niet voor die van onze buren

Wilma Dirken (VVD), Brabants gedeputeerde stikstof

U zit met in een coalitie met veel linkse partijen. Nederland heeft sinds vorige week een rechts kabinet. Is dat lastig, gezien het strenge Brabantse stikstofbeleid?

'Nee, want we hebben hier met elkaar afspraken over gemaakt in het bestuursakkoord. In Den Haag accepteren ze dat provincies eigen regelgeving hebben. Daarnaast hebben we landelijke en Europese wetten en regels en die gelden totdat iemand ze afschaft.

'Ik ben vooral benieuwd naar de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord. Zo wil de regering op zoek naar een rekenkundige ondergrens van de stikstofemissies. Ik vind het heel gezond om te kijken wat er allemaal mogelijk is, maar ik wil wel weten wat het gaat betekenen. Wat komt er bijvoorbeeld in de plaats van het vervallen transitiefonds?'

U loopt daardoor veel geld mis. Wat betekent dat voor het Brabantse stikstofbeleid?

'Dat we nog slimmer om moeten gaan met de beschikbare mogelijkheden en instrumenten, om de gestelde doelen te realiseren.'

Maar zo'n groot gat is toch niet op te lossen met de kaasschaafmethode?

'Het makkelijkste zou zijn om te wachten op die grote zak geld vanuit Den Haag. Gelukkig hebben we dat in Brabant nooit gedaan. We hebben altijd al gekeken hoe we werk met werk kunnen maken. En hoe we dus meerdere doelen tegelijk uit kunnen voeren.

'Denk bijvoorbeeld aan het verhogen van de grondwaterstand in bepaalde gebieden. Als we daar iets aan doen, doen we ook iets aan het stikstofprobleem en voor het Natura 2000-gebied.'

Over stikstof gesproken; een nieuwe versie van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) komt eraan. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

'In de eerste versie stond het halen van de kritische depositiewaarde (KDW) op natuurgebieden bovenaan. Nu streven we naar het doel 'Brabant open'. Dat is in feite een grafiekje met twee lijnen: één met aantoonbaar natuurherstel en één met depositiereductie. Ergens snijden die elkaar en vanaf dat punt kunnen we juridisch onderbouwen dat we weer vergunningen verlenen. Als die lijnen respectievelijk blijven stijgen en dalen, hebben we een sluitend verhaal.'

Maar hoe gaat de stikstofemissie verder dalen? Met alleen de veehouderij red je het niet.

'Dat is de tweede wijziging in de BOS; we zijn verantwoordelijk voor de Brabantse emissies en niet voor die van onze buren. De vraag is in hoeverre een rechter een provincie verantwoordelijk kan houden voor dingen die niet daar worden veroorzaakt. Want daar kunnen wij niets aan doen.

'Tot nu toe hebben we de stikstof uit Limburg of België altijd meegenomen in de KDW-berekeningen. Maar we kunnen als provincie maar aan één knop draaien om de depositie te verminderen en dat is het verlagen van de emissies in Brabant. Dat is het nieuwe in de BOS.'

De stallendeadline is op 1 juli gepasseerd. Critici vrezen een PAS 2.0 als milieuorganisaties naar de rechter stappen. Hoe ziet u dat?

'Ik begrijp de onrust. Er wordt veel verteld en zaken worden ten onrechte en foutief aan elkaar geknoopt. Dat maakt het soms diffuus.'

Het feit is dat veehouders per 1 juli aan de strengere normen moeten voldoen.

'Niet alle veehouders. Veel ondernemers hebben hun stallen al aangepast aan de reductie-eisen. Met name de varkenshouders.

'Ten tweede is er groep ondernemers die nog een keuze moet maken. Als die ondernemers voor 1 oktober een vergunning hebben aangevraagd, gaan wij ons best doen die te verlenen. Als die vergunning er niet op tijd is, kan die ondernemer daar niets aan doen en gaan wij ook niet handhaven.

'Als het dan toch tot een rechtszaak komt, mag het bevoegd gezag afzien van handhaving omdat er zicht is op legalisatie. Dat zou ik een logische uitspraak vinden.'

Veel varkenshouders plaatsen noodgedwongen een luchtwasser omdat er nog geen erkend stalsysteem is dat de normen haalt. Dat vinden ze geen ideale oplossing. Hoe ziet u dat?

'Er zijn altijd individuele casussen, tegenover het gemiddelde. Dat maakt het heel lastig. Hartstikke innovatieve ondernemers zijn bezig met hoe ze het voor iedereen goed kunnen doen. Het is lastig dat je dan moet zeggen: we hebben een forse reductie te behalen, dus plaats die luchtwasser maar.'

Waarom geen maatwerk per bedrijf?

'Het staat iedereen vrij om aan de hand van een passende beoordeling aan te tonen dat je de emissiereductie haalt die wij van jou vragen. Voor sommige sectoren zijn er inderdaad weinig keuzemogelijkheden op dit moment.'

De vergunningverlening ligt nog steeds stil. Heeft u nooit gedacht: hadden we die deadline maar nooit naar voren gehaald?

'Nee, want als bestuurders houden we de grote lijn in gedachten. Brabant is echt een andere provincie. We hebben van alles heel veel en dat is heel mooi, maar ook de pech. We willen voor iedereen een plekje vinden en dan moet je soms besluiten nemen die pijn doen. Dat is niet leuk, maar wel nodig.'