'Waarom kon niet gewacht worden met rooien van laanbomen?'

Wanneer de situatie precies begon, is onduidelijk. Het ligt eraan met wie je spreekt in gemeente Overbetuwe, de gemeente waar Heteren deel van uitmaakt. Volgens het gemeentebestuur is alles in 2022 begonnen, toen er een klacht binnenkwam van een campinghouder over de telers in Heteren.

De eigenaar en verpachter van de percelen zegt echter dat je wel zes jaar terug in de tijd moet om bij het begin te komen. Toen streden hij en de campinghouder al om een stuk grond. En de campinghouder zegt dat je eigenlijk nog verder terug in de tijd moet. Naar het moment dat er naast zijn camping laanbomen werden geplant, in 2014.

Feit is dat buren die eerst een goede relatie hadden, elkaar nu beschuldigen van vals spel. Er wordt gesproken over vriendjespolitiek en bewuste tegenwerking. Maar er zijn er ook die zeggen: wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten.

In 2022 werd de situatie echt serieus. Campingeigenaar Louis Hoogveld diende twee keer een handhavingsverzoek in bij de gemeente tegen twee laanboomkwekers naast zijn camping Landgoed Overbetuwe. 'Ik had in 2014 voor het eerst bij de telers aangegeven dat zij hun boompjes veel te dicht bij de erfgrens hadden geplant', zegt Hoogveld. 'Dat mag niet volgens het bestemmingsplan. Tussen perceelgrens en aanplant moet 50 meter ruimte blijven.'

Verder stelt Hoogveld dat de telers zoveel chemische middelen gebruiken dat hij en zijn campinggasten daar last van hadden. 'Ik heb weleens twee dagen lang een gifstank in huis gehad. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.'

30.000 euro

Gemeente Overbetuwe wees het verzoek toe, gesteund door een milieudeskundige. De aanvraag van de kwekers om de situatie te legaliseren, met een sterk verminderd gebruik van gewasbescherming, werd afgewezen. De rondom de camping werkende kwekers moesten de bomen in 2023 verwijderen op straffe van een dwangsom van 30.000 euro. Ze gingen naar de rechter.

Er speelt iets anders, denkt Theo Kuijpers. Hij is de eigenaar van de bewuste percelen. Volgens hem kan Hoogveld het niet verkroppen dat Kuijpers hem overbood bij de aankoop van een van de percelen waar nu laanbomen worden geteeld.

'Ik teel sinds 2014 7,5 hectare laanbomen', zegt Kuijpers. 'Nooit wat gehoord van handhavers. Zes jaar geleden heb ik 2,65 hectare bijgekocht. De campinghouder wilde die grond, maar greep mis. In 2021 of 2022 heb ik die grond verpacht aan een collega. Zijn boompjes hebben twee jaar gestaan en dan wordt gehandhaafd. Waarom kon niet worden gewacht tot de teeltcyclus voorbij is? Over twee jaar worden de boompjes sowieso gerooid.'

Kuijpers heeft de grond nog te koop aangeboden aan Hoogveld. 'Met een beetje winst', zegt de perceeleigenaar. Dat beetje is volgens Hoogveld een understatement: 'De prijs ging drie keer over de kop.'

Lokale politiek betrokken

In september 2024 stelde de lokale VVD-fractie vragen over de handhaving op laanboomtelers die de regels overtreden. 'Dat komt omdat Hoogveld actief lid van de plaatselijke VVD is', weet Kuijpers zeker. Zo zou Hoogveld via de politiek zijn zin kunnen krijgen, vermoedt hij.

'Het in twijfel trekken van onze integriteit is opmerkelijk', zegt VVD-fractievoorzitter Peter de Waard. 'Op meerdere plekken in Nederland staan laanboomteelt en spuitzones in de belangstelling. Ook in Overbetuwe. Dat was voor ons aanleiding om informatieve vragen te stellen. Die vragen gaven geen richting aan het college, maar waren zuiver bedoeld om meer inzicht te krijgen. Iets wat een zichzelf respecterende raadsfractie hoort te doen.'

Het klopt dat in die casus een lid betrokken was, erkent De Waard. 'Maar het zou toch vreemd zijn als we niets mogen doen met een signaal van een inwoner of ondernemer als die persoon lid blijkt te zijn van onze partij.'

Chantage

In 2025, vlak voor de ontruiming, bood Hoogveld aan het perceel alsnog te kopen en het handhavingsverzoek in te trekken. Het bedrag was te laag, vonden de telers, het rook naar chantage. 'Een openingsbod', aldus Hoogveld.

De gemeentelijke politiek zit met de laanboomteelt in haar maag. De lokale fracties van PvdA en GroenLinks hebben een overlastmeldpunt opgezet. 'Er zijn zorgen over het open landschap dat de regio kenmerkt', zegt
GroenLinks-fractievoorzitter Hanneke Bruinsma. 'Over de jaren heen zien we die teelt oprukken naar plaatsen waar die niet gewenst is. Ook zijn er klachten over het gebruik van chemische middelen; te dicht bij bebouwing of er wordt gespoten bij veel wind.'

'Het kan niet zo zijn dat iemand voordeel heeft omdat hij zich niet aan de regels houdt', vindt Bruinsma. 'Als dan wordt gehandhaafd, heb je gegokt en verloren.' Volgens Bruinsma zijn er nog zeker twee telers in Overbetuwe die ook in een problematische situatie zitten. De gemeente kan ook daar in actie komen, verwacht zij.