Areaal Conviso-bieten zal de komende jaren blijven groeien

Akkerbouw Koerier sprak met Rommens over onder meer de huidige stand van zaken in Nederland, de voordelen en de risico's van Conviso-bieten en de toekomst van dit teeltsysteem.

Hoe groot is de Conviso-teelt in Nederland?

'Voor komend seizoen is de hoeveelheid Conviso-zaad gelimiteerd op achtduizend pakken, ofwel 8.000 hectare. In de vroegbestelling zijn daar al bijna zevenduizend pakken van verkocht en de resterende duizend pakken zullen naar verwachting ook vlot weg zijn. Dat betekent dat ruim 10 procent van het Nederlandse areaal uit Coviso-bieten zal bestaan. Vorig jaar lag dat areaal nog op zo'n 7.000 hectare. We groeien dus gestaag door met Conviso.'

Waar staat Nederland met de Smart-rassen ten opzichte van andere Europese landen?

'Nederland is net als België nog wat terughoudend als het om de inzet van Conviso-zaad gaat. Beide landen zitten op zo'n 10 procent. In landen als Duitsland en Frankrijk schommelt het aandeel Conviso-rassen ergens rond de 25 procent en in bijvoorbeeld Tsjechië is het aandeel vrijwel 100 procent.

'Dit betekent niet dat we in Nederland achterlopen als het om teeltkennis gaat. Ik denk dat we hier heel breed naar de resultaten van het teeltsysteem kijken en dus ook naar de (neven)effecten die de teelt met zich meebrengt. In die zin lopen we in mijn ogen eerder voor dan achter op onze buitenlandse collega's.'

Wanneer zijn Smart-rassen zinvol om in te zetten?

'De belangrijkste reden om een Smart-ras in te zetten, is het opruimen van probleemonkruiden. Dan hebben we het vooral over melganzenvoetsoorten, maar ook over hondspeterselie, distel en haagwinde. Vooral in gebieden met een traditioneel grote onkruiddruk, zoals Drenthe en de zandgronden langs de oostgrens, speelt dit een belangrijke rol en worden daarom relatief veel Smart-rassen gezaaid.

'Daarnaast zijn Smart-rassen geschikt om wilde bieten mee te bestrijden. In de praktijk kunnen daardoor zelfs percelen terug worden gewonnen die voorheen ongeschikt waren voor de bietenteelt.'

Worden alle onkruiden opgeruimd met Conviso?

'Bijna allemaal. Alleen de Veronica-soorten, waaronder ereprijs, wordt onvoldoende bestreden. Voor een complete onkruidbestrijding – en ook in verband met risicomanagement – is sowieso het advies om Conviso One (foramsulfuron en thiencarbazone-methyl) uit de breiden met 1 liter per hectare Betanal Tandem (fenmedifam en ethofumesaat) en 1 olie.

'Afgelopen seizoen was het overigens best lastig om de bieten goed schoon te krijgen, zelfs met het Conviso-systeem. Vuistregel is om de eerste keer te spuiten als de melganzenvoet twee tot vier echte blaadjes heeft en dan tien dagen later nog een keer. Vanwege het extreem natte weer is dat niet overal gelukt. In enkele gevallen heeft dat geleid tot behoorlijk grote onkruiden, die moeilijk te bestrijden waren. Vooral kruiskruid is er op enkele percelen toch wat doorheen geglipt.'

Telers noemen ook zaken als gemak, flexibiliteit en rust in de bedrijfsvoering als belangrijke voordelen van Conviso. Er hoeven immers maar twee bespuitingen met hetzelfde middel te worden uitgevoerd, waarbij het toepassingstijdstip ook minder nauw steekt dan bij de conventionele onkruidbestrijding. In hoeverre dragen jullie die voordelen uit?

'Ook die zaken tellen absoluut mee, alleen willen wij ze niet te veel op de voorgrond plaatsen. Onze focus ligt op een complete bestrijding van (probleem)onkruiden; dáár is het Conviso-systeem feitelijk voor in de markt gezet.

'Nog een voordeel dat in de praktijk misschien wat minder leeft, maar wel mag worden genoemd, is de grote milieuwinst. Ten opzichte van het traditionele BOGT-systeem is de milieubelasting maar liefst 87 procent lager.'

KWS heeft alleen het ras Smart Liesa KWS op de aanbevelende rassenlijst staan. Zit er vanuit KWS nog meer aan te komen?

'Jazeker. Voor komend seizoen hebben vier nieuwe Smart-rassen beperkt beschikbaar. Deze staan nu nog onder nummer, maar krijgen volgend jaar – wanneer ze kandidaat staan voor opname op de aanbevelende rassenlijst – de namen: Smart Blomma, Smart Jutta, Smart Justina en Smart Enissa.

'Smart Blomma is resistent tegen rhizoctonia en aanvullend resistent tegen rhizomanie, Smart Jutta is resistent tegen rhizoctonia, bietencysteaaltjes en aanvullend resistent tegen rhizomanie. Smart Justine is alleen BCA-resistent en Smart Enissa alleen standaard rhizomanieresistent. Voor alle vier geldt dat ze voor wat betreft de financiële opbrengst dicht bij de 100 zitten. Ten opzichte van de Smart Liesa schuiven we daarin dus weer een flink eind op.'

Welke risico's zitten er aan het Conviso-systeem?

'Onze belangrijkste zorg zit bij de nateelt, ofwel het gewas na Conviso-bieten. We weten dat de twee werkzame stoffen in Conviso One best persistent zijn. Dat kan dus schade opleveren in de nateelt. Ons advies is daarom om geen uien of wortelen na Conviso-bieten te telen. Aardappelen kunnen wel, maar dan moet er wel een goed kerende grondbewerking zijn uitgevoerd. Dat wil zeggen: voldoende diep ploegen. Spitten werkt onvoldoende diep.

'Een ander essentieel punt is het verwijderen van schieters. Laat je die staan en vormen ze zaad, dan krijg je die in volgteelten (waarin ook veel ALS-remmers worden gebruikt) vrijwel niet meer weg.

'Verder is het belangrijk om regulier zaad en Conviso-zaad goed uit elkaar te houden. Wie beide systemen op zijn bedrijf inzet, moet tussendoor de zaadbakken van de zaaimachine en ook de tank van de veldspuit goed schoonmaken. Ook raden we een bufferstrook van enkele meters tussen reguliere en Conviso-bieten aan. Op die manier voorkom je dat bij een beetje drift een paar rijen regulieren bieten worden weggespoten.'

Een belangrijke zorg rondom Conviso is resistentievorming tegen de twee werkzame stoffen, beide ALS-remmers. Hoe groot is dit risico?

'Dat risico is en blijft reëel. In bijvoorbeeld Tsjechië, waar bijna 100 procent Conviso-bieten wordt geteeld, zijn er al problemen met onkruidmutanten die niet of verminderd gevoelig zijn voor ALS-remmers. Dat moeten we hier hoe dan ook zien te voorkomen.

'De grootste risico's zitten bij telers die naast Conviso-bieten mais en granen in hun bouwplan hebben. In deze teelten worden ook veel ALS-remmers toegepast. Vooral in mais zijn er maar weinig alternatieven binnen de onkruidbestrijding. In de granen zijn die er wel, alleen zul je die dan wel bewust in moeten zetten. Dat soort zaken moeten allereerst de adviseurs, maar ook de telers, beter tussen de oren krijgen.'

De afgelopen jaren heeft Cosun Beet Company het Conviso-areaal gecontroleerd laten stijgen. Wat vinden jullie daarvan?

'Tja, we zouden best meer willen leveren, maar respecteren het feit dan Cosun dit voorlopig goed wil monitoren. Als we op het enthousiasme van de telers afgaan, dan zit er nog een flinke stijging van het Conviso-areaal in het vat. Potentie voor Conviso-bieten is er dus nog meer genoeg.'

Tot slot: is Conviso het onkruidbestrijdingssysteem van de toekomst?

'Lastige vraag… Enerzijds zijn er volop groeimogelijkheden, maar tegelijkertijd zijn er ook de eerdergenoemde zorgen over onder andere resistentievorming. Bovendien is het de vraag of de huidige werkzame stoffen – en dan vooral fenmedifam – voor de lange termijn toegelaten blijven. Maar voorlopig is Conviso vooral een succesverhaal. Hopelijk kunnen we dat de komende jaren blijven zeggen.'