'Het Groninger platteland moet weer in balans komen'

Zijn werkkamer aan het Martinikerkhof in Groningen ligt pal boven de ingang van het provinciehuis waar vijf jaar geleden bij een felle demonstratie een boer met zijn trekker de deur indrukte. Zelf was hij er niet bij, erkent Emmens, maar hij is zich goed bewust van de nog steeds heersende weerstand onder Groninger boeren tegen alles wat naar overheid en veranderingen riekt.

We hebben een gemeenschappelijk doel: een leefbaar platteland

Henk Emmens, BBB-gedeputeerde in Groningen

Emmens zoekt hen op in de vergaderzaaltjes in de provincie, ook al zijn ze soms fel in hun kritiek, vertelt hij. 'Ik begrijp het wel, ze zitten tot zo ver in de shit, en ga met hen in gesprek. Dat zie ik ook als mijn rol. Ik vertel hun dan dat ze voor ons niet een probleem vormen, maar juist een deel van de oplossing kunnen zijn.'

Is het nog wel zo leuk om gedeputeerde te zijn als er de laatste tijd veelal slecht nieuws is te brengen naar uw achterban?

'Dit is de leukste baan, alles telt op tot dit. Ik heb plantenteelt gestudeerd in Wageningen, kom van een akkerbouwbedrijf in Zeijen in Noord-Drenthe en ken de sector dus goed. Na mijn studie ben ik gaan werken bij onder andere de Milieu-inspectie in het landelijk gebied. Wat ik nu tegenkom als gedeputeerde, daar heb ik indertijd ook wel mee te maken gehad. Denk aan ammoniak. Wat dat betreft is er niet veel veranderd.'

Maakt het dan nog verschil dat er een BBB-landbouwminister in Den Haag zit?

'Dat een BBB'er minister is, gaat ons wel helpen. Het doel van landbouwminister Femke Wiersma en die van ons liggen niet ver uit elkaar. Wel hebben we ieder onze rol. Ik zie mijzelf als iemand die de balans wil terugbrengen in het landelijk gebied. Dat vermindert de weerstand die nu heerst tegen veranderingen. En met minder weerstand bereik je meer.

'Er is in deze provincie zeker de wil om samen te werken. Zie bijvoorbeeld de positieve rol die Het Groninger Landschap en LTO Noord samen pakken bij het vormgeven van de gebiedsplannen en hoe zij met oplossingen komen. Ik ga er daarbij vanuit dat zij hun standpunten terugkoppelen naar de achterban. Daarin hebben we één gemeenschappelijk doel: een leefbaar platteland.'

Van wie is het platteland eigenlijk?

'Het landelijk gebied is in mijn ogen bedoeld voor natuur, ontspanning én als werkomgeving. De land- en tuinbouwsector zijn goed voor het grootste volume daarin. Dat betekent overigens niet dat daarmee natuur verloren gaat. Via het bouwplan kun je het juist stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan de akkerranden en wintermengsels die worden ingezaaid. Via goede bemesting krijg je zelfs meer bodemleven dan er van nature in natuurgrond zit. Bovendien kunnen we niet leven van alleen maar voedselbossen.'

Als de keuze is natuur- en landschapsbeheer door terreinbeheerders (TBO's) of door boeren, wat wordt het dan?

'Ik kies niet tussen TBO's of agrarisch natuurbeheer, we sluiten niets uit. Zeker niet als je uitgaat van duurzaam ondernemerschap. Zonder een gezonde bodem kun je niet ondernemen. Het past alleen niet iedereen om biologisch of regeneratief te boeren, gangbaar is ook prima. Wel is bijvoorbeeld een wettelijke mineralenboekhouding of kringloopsysteem iets om naartoe te werken. Al vergt dit goede afstemming, omdat het naast handhaafbaar ook werkbaar moet worden.'

Ontspringt Groningen niet grotendeels de dans als het om stikstofbeleid gaat?

'Wat stikstof betreft hebben wij in Groningen, op een klein gebied na, geen stikstofgevoelige natuur. Die gebieden liggen allemaal in Drenthe. Maar we hebben er wel last van. Het is in mijn ogen meer een rekenkundig probleem dan een praktisch probleem. Daarom zou je door het aanpassen van de ondergrens bedrijven kunnen helpen die hierdoor in de problemen zijn geraakt. Die verruiming kan in Duitsland ook, dus waarom hier niet?'

Waar zit in Groningen dan de pijn?

'De 140 Groningse PAS-melders en interimmers kunnen niet verder als hier geen duidelijkheid over komt. Legalisering van die bedrijven kan via een aanpassing van de rekenkundige ondergrens. Effect is ook dan dat je als overheid zegt dat je wel mag doorboeren, mits je eerst investeert. Dat het nu al zo lang duurt voor de PAS-melders is uitermate zuur. Ik weet dat minister Wiersma er hard aan werkt, al heb ik er de afgelopen tijd weinig over gehoord.'

Maar afgezien van dat heeft uw provincie makkelijk praten, toch?

'Groningen is een tekortgebied voor wat meststoffen betreft. Dat neemt niet weg dat de veehouderij in onze provincie geen problemen heeft, zoals de PAS-melders en de afschaffing van derogatie. Via de gebiedsprocessen zetten we pilots op waar we de positie van de landbouw mee kunnen verbeteren. Denk aan het opzetten van korte ketens, zodat het ommeland de stad Groningen kan voeden en de boer meer marge overhoudt die anders aan de tussenliggende schakels zou toevallen. We gaan dat doen met het herintroduceren van warme maaltijden op scholen. Het mooie is dat je het verbeteren van het verdienmodel van de agrarisch ondernemer zo kunt koppelen aan de gezondheid van kinderen.'

Wat is voor u het ideaalplaatje?

'We willen toe naar een leefbaar platteland. Dat is niet alleen natuur. Iedereen moet daarin kunnen doen waar hij of zij goed in is. Neem bijvoorbeeld de mestproblematiek. Die kun je beter 'handelen' door de kringlopen te sluiten. Die weg moeten we wel op. En als het aan mij ligt doen we dat samen, als provinciale overheid met de agrariërs.'