Meer vertrouwen in boeren in nieuw Europees landbouwbeleid

Nieuws Politiek Jasper Schel 04 sep 2024 om 12:15uur

Neem het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) op de schop, krik het concurrentievermogen van boeren en tuinders op en kom met een transitiefonds, los van het GLB. Een greep uit de aanbevelingen die de partners van de strategische dialoog doen over de toekomst van de landbouw in de EU. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: 'Het voedsel dat boeren produceren speelt een essentiële rol in de veiligheid van Europa.'

Meer+vertrouwen+in+boeren+in+nieuw+Europees+landbouwbeleid

Bijna dertig stakeholders, waaronder boerenjongerenorganisatie Ceja, brachten van januari tot en met augustus hun visies en ideeën over het Europese landbouwbeleid in tijdens zeven plenaire bijeenkomsten en in verschillende werkgroepen. Het rapport vormt het startpunt voor de Europese Commissie bij het opstellen van haar visie voor landbouw en voedselvoorziening, die in de eerste honderd dagen van het huidige presidentschap van Ursula von der Leyen gereed moet zijn.

Om vooral jonge boeren meer perspectief te bieden om duurzamer te kunnen produceren, moet er zogenoemd transitiefonds van de Europese Investeringsbank komen met daarin 3 miljard euro. Een ander advies aan de Europese Commissie pleit voor het ontwikkelen van één Europese ‘duurzaamheidstaal’ of ‘benchmark’, waarbij producten uit verschillende landen kunnen worden vergeleken op het gebied van onder meer dierenwelzijn en CO2-uitstoot.

Zwakste schakel

'We beginnen niet vanaf nul, er is al veel gedaan. Maar er zijn meer ambitieuze stappen nodig om de agrarische sector duurzamer, weerbaarder en effectiever te maken', begon de voorzitter van de Europese Commissie de persconferentie. 'Boeren zijn nu nog te vaak de zwakste schakel in de voedselwaardeketen. Daarom moeten we hun onderhandelingspositie verbeteren en een eerlijker voedselsysteem opzetten.'

Vanochtend presenteerden Von der Leyen en voorzitter Peter Strohschneider van de strategische dialoog het rapport met de aanbevelingen. Het zijn er in totaal veertien, die zijn samen te vatten in vijf pijlers.

Samenwerken aan een duurzame, veerkrachtige en concurrerende toekomst

Dit deel gaat over de noodzaak om het GLB aan te passen in de context van de voortdurende transitie naar duurzamer beleid en concurrerende voedselsystemen, het belang van het versterken van de positie van boeren op het gebied van voedselwaardeketen, toegang tot financiering en de rol van handel en internationale normen.

Op weg naar duurzame agrovoedingssystemen

Deze aanbeveling omvat het ondersteunen en promoten van duurzame landbouwpraktijken door de Europese Unie, ook voor veehouderijsectoren. De partners van de strategische dialoog pleiten voor een groter bewustzijn over dierenwelzijn en stellen een Europees keurmerk voor dierenwelzijn voor. Verder vinden ze dat consumenten meer moeten worden gestimuleerd om te kiezen voor duurzame en evenwichtige voeding.

Het bevorderen van transformatieve veerkracht

Vanwege de groeiende milieu-, klimaat-, geopolitieke en economische risico's, schetst het rapport de noodzaak het risicobeheer te versterken. Ook landbouwgrond beter behouden en beheren, de waterveerkrachtige landbouw bevorderen en innovaties op het gebied van plantenveredeling ontwikkelen zijn daarin belangrijk.

Bouwen aan een aantrekkelijke en diverse sector

Generatievernieuwing, gendergelijkheid en levendige plattelandsgebieden en agrovoedingssystemen zijn volgens de opstellers van het rapport belangrijke voorwaarden om het werken in de agrarische sector aantrekkelijker te maken.

Meer kennis en innovatie

De toegang voor boeren en tuinders tot kennis en vaardigheden moet beter worden gefaciliteerd, zo mogelijk door digitalisering.

Meer vertrouwen

'De aanbevelingen passen bij de ambities van de Europese Unie', stelt Von der Leyen. 'We moeten daarnaast meer vertrouwen hebben in onze boeren, hen beter belonen voor inspanningen ten gunste van het klimaat en de natuur en minder micromanagement toepassen. Zo zullen op bedrijven met minder dan 10 hectare grond geen controles meer plaatsvinden. Dat gaat in Europa om een aanzienlijk deel van de agrarische sector.'

Volgens Von der Leyen hebben boeren en tuinders hetzelfde doel als de beleidsmakers. 'Maar boeren weten veel beter dan wij hoe ze hun bedrijf moeten runnen zonder het klimaat en de natuur schade toe te brengen. Ze werken voor en met de natuur. Dat kan alleen met een goed functionerend systeem voor beloning en inspanning.'

De strategische dialoog komt uit de koker van Von der Leyen. De president van de Europese Unie streeft naar 'een eerlijk en voldoende inkomen voor boeren en tuinders. Europa heeft de beste voedselproductie van de wereld, dus dan moeten we de producenten daar ook voor belonen'.

Perspectief voor jonge boer

Tijdens de onderhandelingen vertegenwoordigde Peter Meedendorp als voorzitter van Ceja, tevens lid van het NAJK, de belangen van de Europese jonge boeren en tuinders. Hij denkt dat de nieuwe visie op voedselproductie een gamechanger kan zijn voor Nederlandse boeren en tuinders. 'Er staan belangrijke dingen in. Zoals dat het niet uitmaakt hoe je duurzaamheidswinst bereikt, áls je die maar bereikt', zo zegt Meedendorp in het Algemeen Dagblad. 'Dat kan invloed hebben op problemen waar boeren en tuinders ontzettend veel last van hebben. Bijvoorbeeld de kalenderlandbouw en het afbouwen van de derogatie voor mest.'

Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) is blij met de uitkomsten van het dialoog. 'Deze breedgedragen voedselvisie biedt een stevige basis voor toekomstig landbouw- en milieubeleid in Europa met perspectief voor jonge boeren en tuinders. Het helpt ons weer vanuit een visie naar de wereld te kunnen kijken zodat we de huidige problemen in Nederland op kunnen lossen', vertelt Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal en vice-voorzitter van het NAJK.