'Je hebt een adviessysteem nodig om phytophthora onder controle te houden'

Op het pootaardappelbedrijf Kamp Agro heerst een kalme bedrijvigheid. In de sorteerruimte voedt een heftruck de sorteer- en leesband met kuubkisten aardappelen. Inmiddels is ruim zestig procent van de pootaardappelen uitgeleverd, met name voor exportbestemmingen. Het is nu wachten op orders voor Nederlandse telers.

'We werken eigenlijk nooit vooruit, omdat je de partij dan altijd nog een keer moet nalezen. En gelukkig hebben we geen last van phytophthoraknollen. We kunnen de aardappelen dus prima nog even laten zitten', aldus Martijn Kamp.

Martijn runt samen met zijn vader, broer en oom het akkerbouwbedrijf Kamp Agro. Dit bedrijf met vestigingen in Rutten en Nagele is gespecialiseerd in de teelt van pootaardappelen. Het totale areaal beslaat 250 ha, voor een deel op percelen die worden uitgewisseld met boeren in de regio.

Voorbereiding 2025

Voor het teeltseizoen 2025 zijn de voorbereidingen inmiddels in volle gang. Samen met Agrifirm-teeltspecialist Rens Hupkes is het teelt- en bemestingsplan uitgewerkt. Ook hebben ze het middelenschema voor de gewasbescherming met elkaar besproken.

'In de pootaardappelteelt is de bestrijding van luizen, als overdrager van virussen, het belangrijkst vanwege het risico op verlaging van de pootgoedklasse', legt Rens uit. 'Het spuitschema voor luizen is dus leidend. De bestrijding van phytophthora wordt bij voorkeur in diezelfde werkgang gecombineerd.'

Om phytophthora onder de duim te houden werkte Martijn Kamp voorgaande jaren met een vast spuitinterval van 5 tot 7 dagen en slechts één middel in de tank. Door de introductie van nieuwe schimmelstammen in Nederland, in combinatie met een hogere agressiviteit, kampte hij in 2023 met meer phytophthora-aantastingen dan normaal.

'Het was opeens een opkomend probleem. Om het gewas en de knollen gezond te houden, moesten we dus anders gaan werken. Je hebt als teler een persoonlijk belang maar ook een sectorale verantwoordelijkheid om phytophthora zo goed mogelijk aan te pakken. Je wilt niet dat het gewas van de buurman verloren gaat omdat jij de bestrijding niet op orde hebt.'

Totaal Aanpak Phytophthora

Op advies van teeltspecialist Rens Hupkes ging Martijn in 2024 gebruik maken van de Agrifirm Totaal Phytophthora Aanpak (TPA). Dit beslissingsondersteunend systeem is volledig gericht op het voorkomen van een aantasting, door de timing van preventieve spuitmomenten zodanig te berekenen dat het gewas op risicovolle momenten beschermd is. Hierbij wordt actuele en lokale weersinformatie gecombineerd met een wetenschappelijk groeimodel en dagelijks bijgewerkte informatie over de ziektedruk. De nieuwe spuitmomenten die het TPA-systeem adviseerde, waren voor Martijn wel even wennen.

'Er zijn weken geweest waarbij het spuitinterval voor phytophthora terugliep naar drie dagen. In combinatie met de overige bespuitingen was ik zes dagen in de week met de spuitmachine in de weer.' Daar staat tegenover dat het interval in relatief droge periodes werd verruimd naar tien tot twaalf dagen.

Na één teeltseizoen is Martijn Kamp tevreden over het resultaat van TPA. 'In het zeer uitdagende jaar 2024 heeft het adviessysteem uitstekend gewerkt; het gewas is op een paar kleine plekjes na, helemaal schoon gebleven.'

De insteek van Totaal Phytophthora Aanpak is het voorkómen van een phytophthora-aantasting. In droge jaren betekent dit minder bespuitingen en dus besparing op kosten en minder milieubelasting. In natte jaren gaat de spuitfrequentie omhoog, maar blijft het gewas gezond en opbrengst per ha op peil. 'Als je één bespuiting uitspaart, heb je de kosten van het adviessysteem al terugverdiend', aldus Kamp. 'En in het natte jaar 2024 zijn het gewas én de knol gezond gebleven. Dat is onbetaalbaar.'

Praktisch hulpmiddel

Totaal Phytophthora Aanpak is onderdeel van de internetportal Mijn Agrifirm. In het systeem maken telers digitaal hun aardappelpercelen aan en vullen de pootdatum in. Tijdens de teelt registreren ze de uitgevoerde beregeningen en bespuitingen.

Vanwege het grote aantal percelen in een relatief klein gebied, werkte Martijn met slechts vier referentiepercelen. 'TPA is een hulpmiddel, het moet dus wel werkbaar blijven. En je moet zelf ook blijven nadenken over de geadviseerde spuitmomenten. De gevoeligheid van het ras, de stand van het gewas of het totaal aantal hectares dat je op een dag kunt spuiten, maken dat je als teler zelf aan het roer wilt blijven zitten.'

Bij die praktische afwegingen is het hem wel opgevallen dat het beter is om een bespuiting eerder uit te voeren in plaats van één of twee dagen later. 'Als je bijvoorbeeld een spuitmoment van zaterdag verschuift maar maandag, dan adviseert TPA al snel een curatief middel. Spuit je in plaats daarvan op vrijdag, dan blijft het preventief. Zo helpt het systeem je om de juiste keuzes te maken.'