'Welles nietes' over hogere ondergrens in stikstofbeleid

De landbouwcommissie in de Tweede Kamer organiseerde woensdag een zogenoemde ronde tafel over de rekenkundige ondergrens. Aanleiding was een rapport van wetenschappers van TNO en de Universiteit van Amsterdam. Zij deden in opdracht van het Interprovinciaal Overleg (IPO) onderzoek een juridisch hogere rekenkundige ondergrens als vervanger voor de huidige grens 0,005 mol per hectare per jaar die wordt toegepast bij de aanvraag van natuurvergunningen en in de Aerius-calculator.

De uitkomst van het UvA/TNO-onderzoek was een teleurstelling voor iedereen die hoopte op snelle versoepeling van de vergunningverlening en daarmee onder meer de legalisering van de PAS-melders. De onderzoekers achten aannemelijk dat er een hogere ondergrens is vast te stellen, maar durven daar nog geen juridisch houdbaar getal op te plakken. Daar is veel meer (veld)onderzoek voor nodig en dat kost jaren.

De Kamer wilde woensdag weten wat er toch mogelijk is om Nederland van het stikstofslot te halen. TNO-onderzoeker Martijn Schaap, herhaalde het nog maar eens. Het kost volgens hem nog zeker zes jaar aan onderzoek voor er voldoende data beschikbaar is om een houdbare ondergrens te bepalen.

Satellieten steeds nauwkeuriger

Schaap is een voorstander van het op emissiereductie gerichte beleid van het huidige kabinet dat het depositiebeleid van vorige kabinetten moet vervangen. ‘Stikstofmetingen met sensoren en satellieten worden steeds nauwkeuriger voor handhaving door de bevoegde gezagen.’

Een uitgesproken voorstander van een rekenkundige ondergrens is Quinten Pluymaekers, jurist en verbonden aan De Nieuwe Denktank. Hij ziet in landen om ons heen dat er al met een hogere rekengrens wordt gewerkt. ‘Dat het volgens Europese regels niet zou kunnen, klopt dus niet. Mits zorgvuldig onderbouwd zal een hogere rekengrens juridisch standhouden.’

Een absolute tegenstander van versoepeling van de rekenmethodes in de stikstofaanpak is Valentijn Wösten. Deze jurist verwierf bekendheid als advocaat van Mobilisation fort he Environment (MOB) van Johan Vollenbroek.

Herhaling van discussie

Wösten benadrukt dat de stikstofcrisis door een ecologisch en niet een juridisch probleem wordt veroorzaakt. In de wens van het kabinet om tot emissiebeleid te komen ziet hij herhaling van een discussie volgens twintig jaar geleden ook al speelde. Daaruit volgde de PAS-regelgeving en de inzet op emissiearme stalvloeren en luchtwassers. Dat beleid sneuvelde vijf jaar geleden bij de uitspraak door de Raad van State.

Een hogere drempelwaarde haalt volgens de milieujurist de noodzaak tot stikstofreductie weg bij boeren en ondernemers. ‘Op het moment dat je een drempelwaarde introduceert speel je al die partijen vrij. Dan ontneem je hun het initiatief om ook tot reductie te komen.’

Bij deze ronde tafel ontbraken twee vooraanstaande stikstofexperts. Zij wezen de uitnodiging van de Tweede Kamer af, meldt NRC. Het gaat om hoogleraren Wim de Vries en Leen Hordijk (emeritus) van Wageningen University & Research.

De stikstofdeskundigen vinden dat rond het thema van de ronde tafel politiek en wetenschap zich vermengen, laten ze aan de krant weten. „Het is een andere poging om een geitenpaadje te vinden”, vindt Leen Hordijk die de eerste overheidscommissie naar de stikstofcrisis leidde. Hij pleitte bij de presentatie van zijn bevindingen in 2020 al voor meer en betere stikstofmetingen zonder overigens de RIVM-methodiek te diskwalificeren.