Veel meer variatie in verschijnselen blauwtong bij schapen

Van de schapenhouders heeft 84 procent de schapen gevaccineerd. Dat zal hebben bijgedragen aan het feit dat er mildere verschijnselen zijn en de sterfte lager is. Hoeveel die sterfte precies lager is, valt nog niet helemaal hard te maken. De piek in de sterfte ligt in ieder geval minimaal de helft lager, zo blijkt uit de cijfers tot nu toe.

Royal GD heeft ook de sterftecijfers van de eerste weken na een melding dit jaar vergeleken met de cijfers van vorig jaar en in een jaar zonder blauwtong. Vorig jaar liep de sterfte in de eerste week op tot 6,5 procent. Dit jaar is dat 1,5 procent. In een jaar zonder uitbraak is er in dezelfde periode van het jaar nauwelijks sterfte. De weken na de eerste week bleef de sterfte vorig jaar vrij hoog met nog drie weken lang 4 procent. Dit jaar is het in de tweede week na de melding nog zo'n 1,5 procent en in de derde en vierde week nog 1 procent of minder. Dit jaar herstellen veel meer schapen van blauwtong dan vorig.

Wat betreft verschijnselen valt het op dat dit jaar veel schapen kreupel zijn en soms langdurig kreupel blijven. Dat komt mogelijk door laminitis, een ontsteking van het weefsel tussen hoorn en bot, dat bij sectie van de dieren is gevonden. Ontschoening komt nog niet voor. Ook het aantal gevallen van gewrichtsontstekingen is nog beperkt.

Wel eten, moeite met opname

De schapen blijven doorgaans wel eten en drinken en er zijn ook minder dieren met ontstekingen in de mond. Opvallend is dat veel schapen moeite hebben met voer opnemen en slikken. Daardoor kunnen ze niet goed in hun onderhoudsbehoefte voorzien en vermageren. Ook wordt gemeld dat schapen zich verslikken en daardoor stikken.

Bij sectie van gestorven schapen zijn er minder ontstekingen in de mond en de pens ten opzichte van 2023. Wel zijn bij microscopisch onderzoek van de tong en mondslijmvliezen duidelijke vaatschade en spierdegeneratie aanwezig, ook bij schapen zonder ontstekingen. Ook spierdegeneratie in de slokdarm en penspijlers is bij weefselonderzoek waargenomen. Deze afwijkingen in de tong en slokdarm verklaren waarschijnlijk de slikproblemen bij de schapen.

Vorig jaar werd longoedeem – vocht in de longen – gezien. Dit jaar ook, maar met meer variatie in ernst. Bij meerdere dieren met longoedeem zijn secundaire bacteriële infecties in diepere luchtwegen aangetoond. Ook sepsis, een heftige ontstekingsreactie, is aangetoond bij dieren die een langdurig ziekteverloop hebben doorstaan. Hierbij zijn eveneens diverse bacteriën aangetoond.

Rode lebmaagworm

Naast bacteriële infecties speelt de rode lebmaagworm een rol bij het optreden van de ziekteverschijnselen bij schapen. Dit is sinds half juni vastgesteld en speelt volgens Royal GD nog steeds.

Royal GD adviseert schapenhouders om alert te zijn op co-infecties met andere kiemen en deze adequaat te (laten) behandelen. De waargenomen grotere variatie vraagt om meer maatwerk van de dierenarts bij het kiezen van de juiste behandeling van schapen met blauwtong. Het is van belang om onaanvaardbaar lijden te voorkomen. Voor sommige dieren lijkt euthanasie de betere keuze, wanneer verschijnselen worden waargenomen die duiden op uitzichtloos lijden.