Royal GD: beeld blauwtong dit jaar anders

Om de besmettingen met BTV-3 op gevaccineerde bedrijven beter te kunnen begrijpen, volgt Royal GD acht schapenbedrijven en twee rundveebedrijven waar is gevaccineerd en onlangs BTV-3 is aangetoond. Het onderzoek is in juni begonnen en loopt nog tot in augustus.

Uit de eerste bevindingen blijkt dat er op de acht schapenbedrijven een ander klinisch beeld wordt waargenomen dan tijdens de blauwtongepidemie in 2023. Het verloop van de infectie wisselt sterk per bedrijf.

Kreupelheid

Op de bedrijven loopt het aantal zieke dieren snel op, soms tot meer dan de helft binnen twee weken tijd. Kreupelheid is veruit het meest geziene verschijnsel. De karakteristieke beschadigingen in de bek worden nauwelijks gezien. Opvallend is dat in de geobserveerde koppels de meeste dieren ondanks ziekte de eetlust behouden en doorgaans na enkele dagen in gezondheid lijken te verbeteren.

De snelheid van herstel hangt af van de ernst van het ziektebeeld. In 2023 overleefde maar 25 procent van de zieke dieren een infectie; een kleine minderheid herstelde goed na gemiddeld negentien dagen ziekte. Vorig jaar was de sterfte gemiddeld 4,5 procent in geïnfecteerde koppels binnen de eerste week na infectie. De sterftepercentages op de door Royal GD onderzochte schapenbedrijven liggen tot nu toe aanzienlijk lager.

Rode lebmaagworm

Op de bedrijven die Royal GD volgt, speelt meer dan alleen blauwtong. Er zijn ook ernstige infecties met rode lebmaagworm (haemonchose) vastgesteld, bij zowel jonge als volwassen dieren. Dieren met rode lebmaagworm kunnen symptomen vertonen die vergelijkbaar zijn met die van blauwtong. Royal GD ontvangt veel signalen over zieke dieren door rode lebmaagworm via de Veekijker en de sectiezaal en adviseert veehouders alert te zijn op deze parasitaire aandoening.

Het beeld op de twee onderzochte melkveebedrijven komt deels overeen met dat van vorig jaar. Een forse melkproductiedaling en koorts zijn daar de belangrijkste verschijnselen. Daarnaast worden rode neuzen, speekselen en neusuitvloeiing gezien. Het algemene beeld is dat de verschijnselen milder zijn dan vorig jaar.

Minder kreupele koeien

Er zijn vooralsnog weinig ernstig zieke runderen waargenomen en de heftige kreupelheid, zoals vorig jaar, is op deze bedrijven nog niet gezien. Tijdens de epidemie in 2023 waren de runderen gemiddeld 22 dagen ziek en werden veel kreupele dieren waargenomen met hevige rode gezwollen kroonranden. Daarnaast werden wonden op de neus, in de bek en op de uier waargenomen.

Op de twee bezochte rundveebedrijven in 2024 knappen de dieren relatief snel op, maar is ook te zien dat er steeds weer nieuwe dieren besmet raken.

Ervaring delen

Om goed zicht te krijgen op het verloop van de epidemie, vraagt Royal GD dierhouders uit heel Nederland die verschijnselen van blauwtong bij hun schapen, runderen of geiten zien, om een enquête in te vullen. Door de ervaringen te delen komt er meer inzicht in de ernst van de huidige epidemie en hoe het verloop is ten opzichte van vorig jaar. De ingevulde gegevens worden geanonimiseerd geanalyseerd. Deelnemers ontvangen een terugkoppeling van de resultaten na afronding van de analyses.

Bij een vermoeden van blauwtong is het verplicht dit te melden bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dit helpt ook om de verspreiding van het virus in kaart te brengen. Tweemaal per week ververst de NVWA de kaart op de website.

Sterftecijfers in onderzoek

Om een uitspraak te kunnen doen over de ernst van de huidige epidemie, onderzoekt Royal GD de sterftecijfers op schapenbedrijven in heel Nederland. Daarbij wordt gekeken naar de verschillen tussen de actuele sterfte, sterfte tijdens de blauwtongepidemie in 2023 en die tijdens blauwtongvrije jaren. Daarnaast analyseert Royal GD het verschil in sterfte tussen geïnfecteerde en niet-geïnfecteerde bedrijven.

Op donderdag 8 augustus om 13 uur is er een webinar over blauwtong. Europees specialist kleine herkauwers René van den Brom en rundveedierenarts Katrien van den Brink vertellen dan wat ze zien, wat er bekend is en welke vragen er nog zijn.