Werking blauwtongvaccins houdt schapenhouders bezig

Het vaccin van de Spaanse farmaceut Syva werd eind april goedgekeurd. Binnen een week zouden 1 miljoen doses vaccins beschikbaar zijn. Medio mei kregen ook een tweede en derde vaccin goedkeuring. Van de Nederlandse farmaceut Kernfarm/CZ Vaccines waren vanaf eind mei 2 miljoen doses beschikbaar. Het Duitse Boehringer Ingelheim kon vanaf half juni 1,3 miljoen doses leveren aan de Nederlandse markt.

'Er zijn zoveel variabelen die een rol kunnen spelen in het succes van een vaccinatie. Je hebt echt een grote dataset nodig om daar trends uit te kunnen halen', zegt Everts. Ter illustratie noemt hij het moment van vaccineren, de leeftijd van de dieren en het feit of voor de booster hetzelfde vaccin is gebruikt als voor de eerste vaccinatie.

In de praktijk ziet Everts bijvoorbeeld op een en hetzelfde bedrijf ook grote verschillen tussen groepen die hetzelfde vaccin kregen. 'Het valt daarom niet mee om zwart-wit een uitspraak te doen over eventuele verschillen in effectiviteit.'

Duidelijkheid

De Nederlandse Schapen- en Geitenfokkers Organisatie (NSFO), waarvan Everts directeur is, verzamelt data van schapenbedrijven. Een analyse daarvan moet inzicht geven in de werking van de vaccins. Ook worden data verzamelt van schapenhouders uit Vlaanderen. Daar kwam pas later groen licht voor het vaccineren. 'Taai werk', noemt Everts het analyseren van de informatie. 'Maar voor de start van de nieuwe vaccinatiecampagne moet er duidelijkheid zijn over de werking van de vaccins.'

Het seizoen waarin de knutten actief zijn loopt in november af. Everts noemt dat ook het moment waarop pas echt iets kan worden gezegd over blauwtongseizoen 2024. 'Er zijn schapenhouders die in juli zaten met een zieke schapenstapel, maar ook waar nu pas dieren ziek worden.' Wat opvalt is dat de sterfte dit seizoen, in tegenstelling tot 2023, blijft schommelen rond de 10 procent van de zieke dieren, maar het percentage dieren dat ziek wordt ligt veel hoger.

In korte tijd schiet op een bedrijf het aantal zieke dieren omhoog, weet Everts. En daar komen dit seizoen problemen met de hoge wormendruk door de vele regen bij. 'Een schaap wordt in het algemeen maar één keer ziek van blauwtong, maar zieke dieren brengen veel extra werk en nawerk met zich mee, doordat ze bijvoorbeeld lang kreupel blijven. Er wordt echt een beroep gedaan op de mentale veerkracht van schapenhouders.'

Het blauwtongvirus verspreidde zich dit jaar sneller dan deskundigen hadden verwacht. Als oorzaak noemt Everts een combinatie van het weer en de snelheid waarmee de knut en het virus in het schaap zich vermenigvuldigen. Vorige week werd bekend dat het virus ook in Zwitserland heeft toegeslagen en uit Noorwegen zijn nu ook de eerste gevallen bekend.

Vruchtbaarheid rammen

Normaliter starten schapenhouders in augustus met de voorbereidingen voor het dekseizoen. De vruchtbaarheid van de rammen hangt dit jaar nauw samen met het moment waarop ze blauwtong hebben gehad en de hoogte van de koorts. Everts: 'Als een ram koorts heeft gehad, kan het zeker een week of zes duren voor deze weer succesvol kan worden ingezet voor de dekdienst.'

Om teleurstellingen in het voorjaar te voorkomen adviseert de schapendierenarts daarom bij de ingezette rammen het dekblok iedere zeventien dagen om te wisselen. Dan valt op tijd op of een bepaalde ram wel of niet heeft bevrucht en kan er actie worden ondernomen.