Klimaataanpak: emissierechten of landbouw in Food 2050-gebieden

De landbouwcommissie debatteerde donderdag in de Tweede Kamer met minister Adema over onder meer de vorderingen die de land- en tuinbouwsector maakt bij het reduceren van broeikasgassen. De bewindsman kan op dit vlak nog weinig resultaten tonen. Wel zit er veel beleid in de pijplijn waar het volgende kabinet verder op kan bouwen.

Een deel van de klimaatopgave zit in de gebiedsprocessen, maar die komen maar moeizaam op gang. Er waren daarnaast hoge verwachtingen van het landbouwakkoord. Daarin zou toch de financiering komen van de maatregelen die boeren moeten nemen. Dat spoor is mislukt.

Het verklaart de onvrede bij een deel van de Kamer. Terwijl alle partijen ervan doordrongen zijn dat de opgave – klimaatneutraliteit in 2050 – in de wet staat. Wat zijn de volgende stappen die de minister gaat zetten, vragen onder meer GroenLinks-PvdA en D66 zich af. Het onderwerp 'klimaat' is immers niet controversieel verklaard.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Laura Bromet maakt zich grote zorgen over het klimaat en de boeren. 'Is de bewustwording er wel in de sector dat de CO2-uitstoot in 2050 naar nul moet? Voor de landbouw is er nog steeds niks. Als we de opgave vooruit blijven schuiven, moet er straks in korte tijd veel gebeuren. Hoe eerder we starten, hoe meer tijd boeren hebben om dat door te voeren in hun bedrijfsvoering.'

Flink op koers

Lovende woorden waren er voor de glastuinbouw die flink op koers is zijn deel van 1 megaton reductie te behalen. Volgens Adema is dat te danken aan het goed functionerende emissierechtensysteem dat die sector zelf heeft opgetuigd. 'Tuinders kunnen daarmee op hun eigen manier invulling geven aan verduurzaming van hun bedrijf.'

Een dergelijk systeem van 'normeren en beprijzen' van emissies is ook wat Adema voor ogen heeft voor de andere agrarische sectoren. De Tweede Kamer nam hier in het verleden ook al diverse moties voor aan. Op het ministerie wordt een dergelijk systeem voorbereid in combinatie een afrekenbare stoffenbalans, maar het is geen proces dat Adema verwacht zelf nog af te kunnen ronden.

'Het is een zeer ingrijpend model en het moet samengaan met een visie op de landbouw. Als we het gaan inzetten om vee te reduceren, moet daar ook wat anders tegenover staan voor het verdienmodel van boeren. Het gaat ook over het normeren van grondgebondenheid en dat is een pittige discussie', geeft de landbouwminister aan.

Hoogproductieve gronden

Kamerlid Cor Pierik (BBB) stelt voor in Nederland zogenoemde Food 2050-gebieden met hoogproductieve landbouwgronden aan te wijzen, waar boeren 'heel efficiënt hoogwaardige landproducten kunnen produceren met een lage CO2-uitstoot'.

Adema is het er niet mee eens dat efficiënte landbouw alleen in Nederland kan plaatsvinden. Het gaat volgens hem om de impact die de productie heeft op de omgeving. 'Voedselzekerheid is belangrijk, maar het gaat te ver om te zeggen dat we dan maar moeten blijven produceren zoals we doen.'

Wel trok de minister een link tussen het voorstel voor de Food 2050-gebieden en het pleidooi van LTO Nederland om de vruchtbare delta die Nederland en België samen vormen een aparte status te geven in het EU-landbouwbeleid. 'Ik begrijp dit goed, maar het zal op Europees niveau moeten worden besloten. Momenteel vinden de strategische dialogen plaats over het toekomstige landbouwbeleid. We brengen het onder de aandacht, maar dit vergt in de EU wel een lange route.'