'Vruchtbare delta van groot belang voor Europese voedselstrategie'

Demissionair landbouwminister Piet Adema steunt deze visie. De bewindsman plaats het voorstel in de Europese voedselstrategie, waarover de Europese Commissie de komende maanden spreekt met belangenorganisaties.

LTO en de Boerenbond presenteerden hun visie vorige week vrijdag tijdens een seminar op de Grüne Woche, de jaarlijkse voedsel- en landbouwtentoonstelling in Berlijn. De boerenorganisaties uit Nederland en België voorzien een grote rol voor de vruchtbare delta die beide landen vormen in het veiligstellen van de voedselzekerheid in Europa.

Klimaatverandering vormt volgens de organisaties een bedreiging voor de landbouw in Zuid-Europa. Door de geopolitieke dreiging neemt het belang van de eigen Europese voedselproductie toe.

Die geopolitieke ontwikkelingen zorgen ervoor dat de voedselproductie in de vruchtbare delta op niveau moet blijven, stellen de Nederlandse en Vlaamse belangenbehartigers. Europese regelgeving staat op dit moment een dergelijke aparte status in de weg.

Bedreiging voedselproductie

De regelgeving voor de bescherming van de natuur werkt wellicht goed in het oosten van de Europese Unie, maar in de delta vormt deze een bedreiging voor de voedselproductie, stellen de boerenorganisaties. Dit vraagt om regionale afbakening binnen regelgeving, waarbij in de vruchtbare delta prioriteit moet worden gegeven aan de voedselproductie, luidt hun pleidooi.

Door te produceren op een heel klein oppervlak hebben boeren en tuinders in Nederland en België een hoge efficiëntie bereikt, zegt voorzitter Lode Ceyssens van de Boerenbond. Volgens hem zijn die bedrijven niet over één kam te scheren met boeren elders in Europa.

'We spreken hier over 'high end'-landbouw. Onze boeren worstelen met alles wat in de EU wordt besloten. De gemiddelde Europese boer is een Roemeense boer. De habitatrichtlijn is voor ons veel uitdagender dan voor boeren daar. We moeten de Europese Commissie ervan overtuigen dat het van groot belang is om de landbouw op onze goede grond in stand te houden', aldus Ceyssens.

Meer flexibiliteit

Adema liet tijdens het seminar zijn steun blijken voor het voorstel van LTO en de Boerenbond. Ook hij is voorstander van meer differentiatie in het Europese landbouw- en natuurbeleid. 'Het beleid is tot nu toe te generiek geweest. Er is veel meer flexibiliteit nodig.'

De landbouwminister vindt dat het voorstel moet worden bezien in het licht van een Europese voedselstrategie en de toekomstvisie op de Europese landbouw. Donderdag begonnen in Brussel, op voordracht van EU-voorzitter Ursula von der Leyen, de strategische dialogen daarover met belangengroepen.

Voor die gesprekken zijn dertig organisaties uit de landbouw, industrie en ngo's uitgenodigd. Tegen de zomer moeten de dialogen een visie op een Europese voedselstrategie en de rol van de landbouw daarin opleveren. Die moet bruggen slaan in de polarisatie die is opgelaaid over het belang van de landbouw versus de staat van de natuur.

Opkomst rechtse partijen

In aanloop naar de Europese verkiezingen in juni staat het onderwerp hoog op de agenda. De opkomst van rechtse partijen in Europa heeft ertoe geleid dat de Europese Volkspartij (EVP) van Von der Leyen zich heeft opgeworpen als stem van de boeren en het platteland. Met als gevolg een kritische houding tegenover de Europese Green Deal.

In Berlijn gaf landbouwminister Adema zijn visie op de Europese voedselstrategie. 'Zoals we ook structuurbeleid hebben voor de natuur zou dit er ook voor de landbouw moeten zijn.' In dat kader is het volgens hem van belang om schaalgrootte te behouden.

Adema benoemde onder meer de teelt van uitgangsmaterialen waarmee Nederland een grote bijdrage levert aan de voedselproductie en -zekerheid elders in de wereld. 'In plaats van te discussiëren over krimp, moet het gaan over een duurzame en robuuste landbouw.'

Discussie breder trekken

Daar waar LTO en de Boerenbond pleiten voor een aparte status voor de vruchtbare delta, wil Adema die discussie breder trekken naar een visie op de hele Europese landbouwstructuur. Hij wijst daarbij op Oekraïne dat bekendstaat als de graanschuur van Europa, maar wiens status heeft te lijden onder de Russische inval. Daarom zou ook moeten worden gekeken naar welke gebieden landbouwkundig en klimatologisch het meest geschikt zijn voor bepaalde teelten.

'Voedsel is onderdeel van het geopolitieke systeem. De oorlog in Oekraïne zorgt elders in de wereld voor onzekerheid over de voedselvoorziening. Dat kan leiden tot nieuwe brandhaarden. Ik maak me oprecht grote zorgen over de veiligheid in de wereld. Nu is het moment om te spreken over de strategische positie van de landbouw', aldus Adema.

Samen met zestig collega-ministers nam Adema deel aan het Global Forum for Food and Agriculture. Dit internationale landbouw- en voedselcongres vindt plaats tijdens het openingsweekeinde van de Grüne Woche. Voedselzekerheid was ook daar het thema.

'Ongekende voedselzekerheidscrisis'

In hun slotverklaring stellen de landbouwministers vast dat de wereld kampt met een 'ongekende mondiale voedselzekerheidscrisis'. Niet alleen oorlogen zijn daarvan de oorzaak, maar ook natuurrampen door klimaatverandering. De conclusie die zij trekken is dat de wereldwijde duurzaamheidsdoelstelling 'geen honger meer in 2030', onderdeel van het klimaatakkoord van Parijs uit 2016, met het huidige beleid niet wordt gehaald.

De Duitse landbouwminister Cem Özdemir noemde in een afsluitende persconferentie het gegeven dat een op de tien wereldburgers met honger naar bed gaat 'ondraaglijk'. 'Voedselzekerheid levert een bijdrage aan de wereldvrede', zegt Özdemir die het van groot belang vindt dat landen samenwerken in het delen van voedsel en kennis om zo voedselveiligheid te garanderen. 'Door anderen te helpen, helpen we ook onszelf met internationale veiligheid.'

De protesten van Duitse boeren noemt Özdemir in dat licht 'geen geïsoleerd probleem'. 'In veel landen staat het landbouwinkomen onder druk, terwijl we levensmiddelen betaalbaar willen houden. We moeten ervoor zorgen dat boeren over tien, twintig jaar ook zekerheid hebben over hun bestaan.'