Teeltzones verschuiven door klimaatverandering

Dat staat in de het rapport Agricultural Outlook dat de Europese Commissie voor de jaarwisseling heeft gepresenteerd. De agrarische vooruitblik schetst een beeld van mogelijke marktontwikkelingen en het boereninkomen tot 2035 als het huidige beleid en de macro-economische situatie in deze periode onveranderd blijven.

Of dat laatste lukt is de vraag, want lidstaten moeten bezuinigen om de gevolgen van de inflatiestijging van 2021 en 2022 te beperken. Ook kunnen energieprijzen fluctueren.

Landbouwproductiviteit

Klimaatverandering en de gevolgen voor water en bodem zetten de komende decennia vaker de landbouwproductiviteit in Europa onder druk. Deze ontwikkeling kan ook leiden tot een verschuiving van de agroklimatologische zones naar het noorden, wat teeltpatronen en bouwplannen kan beïnvloeden.

Klimaat- en weergerelateerde uitdagingen leiden volgens de rapporteurs tot een volatieler concurrentievermogen op de wereldmarkten. Toch blijft de EU een netto-exporteur van voedsel en daarmee draagt ze bij aan de mondiale voedselzekerheid.

Andere voedselkeuzes

De samenstellers van het rapport signaleren veranderingen in de voedselkeuzes van consumenten. Gezondheids- en milieuproblemen zijn de belangrijkste drijfveren voor veranderingen in het voedingspatroon, wat zich vertaalt in een toenemende vraag naar plantaardige producten.

De vraag naar rund- en varkensvlees, suikerhoudende producten en wijn gaat afnemen. Tegelijkertijd stabiliseert de consumptie van zuivelproducten. De afzet van sommige plantaardige eiwitten kan groeien, zoals peulvruchten.

Onder consumenten bestaat een toenemende vraag naar gemaksproducten en kwalitatief hoogstaand voedsel. Dit biedt een kans voor boeren in de EU om waarde toe te voegen aan hun productie, bijvoorbeeld via kwaliteitsregelingen en biologische productiesystemen, of met korte ketens en directe verkoop.

Schaalvergroting zet door

De trend van schaalvergroting zet door. Maar de mate waarin verschilt per lidstaat, omdat er in sommige landen nog veel zeer kleine bedrijven zijn. Verwacht wordt dat de hoeveelheid landbouw- en bosgrond in de EU tussen nu en 2035 onveranderd blijft.

Bedrijven werden en worden niet alleen groter, ze verbeteren ook de productiviteit. Toenemende schaalvoordelen hebben ook bijgedragen aan het potentieel van landbouwbedrijven om te investeren en productiever en veerkrachtiger te worden.

Mechanisatie en automatisering

De economische levensvatbaarheid van landbouwbedrijven zal positief worden beïnvloed door productiviteitsgroei door mechanisatie en automatisering. Dit stelt de landbouwsector in de EU in staat het hoofd te bieden aan de uitstroom van arbeidskrachten en creëert tegelijkertijd meer kansen voor geschoolde arbeidskrachten.

Er wordt aangenomen dat de energie- en andere inputprijzen op de middellange termijn hoger blijven dan voor 2021. De verwachting is dan ook dat de totale productiekosten blijven stijgen. De productiewaarde stijgt waarschijnlijk iets harder, waardoor het landbouwinkomen in de EU na 2025 met gemiddeld 2,5 procent per jaar toeneemt.