Trainen is voor elke varkenshouder de weg naar goud

'Van de 49 varkensbedrijven in het voorlopersproject zijn er vijf afgehaakt. Een bedrijf bleek in het begin al PRRS-goud te scoren en heeft die status behouden. Het is hard trainen om de tocht naar een PRRS-vrij Nederland te kunnen aangaan, maar goud is voor elke varkenshouder haalbaar', benadrukt Tobias. Het protocol kwalificeert bedrijven als goud, zilver en brons, afhankelijk van de mate waarin virus of antistoffen worden aangetroffen.

PRRS kost de sector tussen de 50 en 150 miljoen euro per jaar. 'PRRS-vrij worden is een sectorinspanning en vergt structurele aanpassingen, doorzettingsvermogen en lef', zegt de projectleider. 'Maar we doen het samen ergens voor. Het heeft meerdere positieve effecten op diergezondheid, dierenwelzijn, productieresultaten en op de economie van varkensbedrijven.'

De voorlopers zijn met ondersteuning van hun dierenartsen aan de slag gegaan met een plan van aanpak op hun bedrijf, hebben jaarlijks een evaluatie van de biosecurity uitgevoerd en de PRRS-status is bepaald en gevolgd. Op elk bedrijf zijn aanpassingen doorgevoerd om PRRS beter te beheersen.

Enkele resultaten zijn dat het aantal doodgeboren biggen is gedaald en dat de tomen gemiddeld zo'n 7 procent uniformer zijn bij het spenen. Ook blijkt volgens Tobias een dalende trend te ontdekken in de uitval van biggen na het spenen. Bij de projectdeelnemers met vleesvarkens is de uitval gemiddeld met meer dan 1 procent gedaald tot 1,7 procent en de groei gemiddeld 35 gram per dag hoger geworden.

Antibioticagebruik verlaagd

'De PRRS-aanpak heeft daarnaast het antibioticagebruik van de voorlopersgroep tussen 2022 en 2023 met gemiddeld 28 procent verlaagd, terwijl dat landelijk iets toenam', licht de projectleider toe. 'In 2024 steeg het medicijngebruik, maar niet significant en hebben we een uitbijter met een uitbraak van mycoplasma uit de gemiddelde cijfers gehouden.'

De PRRS-statussen bij gespeende biggen zijn over de hele linie iets verbeterd. 'Als je het aantal bedrijven puur beoordeelt op de definitie voor brons, zilver of goud, is er niet veel veranderd', erkent Tobias.

'Maar binnen de categorie brons is ruim een kwart van de bedrijven bezig aan een opmars en gaat richting zilver. Minder vaak werden PCR-positieve uitslagen gevonden en PRRS-verschijnselen waargenomen. Een werkelijke overgang naar zilver betekent dat biggen niet meer kunnen worden gevaccineerd met een verzwakt PRRS-vaccin', licht de projectleider toe.

De dierenarts heeft mogelijke succesfactoren op een rij gezet om PRRS beter te kunnen beheersen, zoals zieke dieren zonder kans euthanaseren en all-in-all-out toepassen bij gespeende biggen. Afgezonderde en herstelde dieren niet terugplaatsen naar de afdeling waar ze vandaan komen en een goede uniformiteit bij spenen kunnen eveneens helpen.

Vijf stappen tot 2045

• Fase 0: 2021-2025: pilot en verkenningsfase (voorloperstraject)
• Fase 1: 2025-2028: voorbereidende en vrijwillige controlefase met verplichte monitoring
• Fase 2: 2029-2033: verplichte controlefase
• Fase 3: 2034-2037: pre-eliminatiefase
• Fase 4: 2038-2040: eliminatiefase
• Fase 5: 2040-2045: posteliminatiefase

In de laatste fase van het Nationaal PRRS-plan 2025-2040 voldoet elk bedrijf aan de reguliere PRRS-bemonstering. In de uitslagen zijn geen aanwijzingen te vinden dat het PRRS-virus zich actief verspreidt op het bedrijf op basis van onderzoek op zowel PCR als antistoffen.