Bestrijding van vruchtboomkanker vereist totaalaanpak

'We zijn de laatste jaren op wat jonger hout gaan telen', verklaart Van Geest. 'Dat is positief voor de productie, maar je merkt dat jong hout gevoeliger is voor infecties. En er liggen meer factoren ten grondslag aan de oplopende infectiedruk van vruchtboomkanker. Onder andere de natte herfst- en winterperiodes van de laatste jaren met relatief hoge temperaturen. Ongetwijfeld speelt ook een veranderend middelenpakket een rol.'

Bij warm en vochtig weer ligt een infectie van vruchtboomkanker op de loer. Op het moment dat er een vers wondje is, bijvoorbeeld door pluk, bladval of snoei, maar ook door een hagelbui, ontstaat een invalspoort. Komt er een spore op dat wondje, dan kan die snel kiemen en is de infectie een feit. Ook 's winters worden sporen uitgestoten.

In gevoeligheid zie je verschillen tussen appel en peer, constateert Van Geest. 'Bij appel is vooral de pluk een risicovol moment en bij peer de bladvalperiode. Vanwege de ontstane wondjes zijn dat de meest riskante momenten.' Ook in de snoei worden wonden gemaakt die risico geven. 'Voor wat betreft de snoei lijkt peer gevoeliger dan appel. Waarschijnlijk omdat over het algemeen wordt gestart met de snoei van perenbomen. Vroeg in het najaar kunnen de temperaturen en luchtvochtigheid nog hoog zijn. De snoei van appelbomen volgt later in de winter, meestal bij wat kouder en droger weer. Beoordeel daarom bij minder gunstige omstandigheden in hoeverre je nog iets kunt schuiven in je moment van snoeien. Zeker bij gevoelige rassen', adviseert Van Geest.

Zichtbaar

Infectie in de herfst openbaart zich pas in het daaropvolgende voorjaar en de zomer. Bloemclusters vallen uit en takjes sterven af. Van Geest: 'Dan is er maar één advies: deze zieke delen wegknippen en afvoeren uit de boomgaard. Dus niet op de grasmat of boomstrook laten liggen. Het is niet het leukste werk en ik weet dat fruittelers ertegenop zien. Maar het is wél belangrijk, omdat die aantastingen weer nieuwe infectiebronnen vormen. Uiteraard is gebruik van schoon snoeigereedschap hierbij belangrijk.'

Sanitatie, dus het wegnemen van aangetaste delen, is niet alleen in voorjaar en zomer belangrijk. Ook straks bij de snoei verdient sanitatie aandacht en kan het meegenomen worden. Op die momenten komen aantastingen op het hout in beeld. In geval van peer zien we in deze periode regelmatig aantastingen op jonge scheuten nabij de plek waar vorig jaar een blad heeft gezeten.

Preventie

Nog belangrijker is het om infectie te voorkomen door de verse wondjes goed af te dekken door meermaals het gewas te beschermen. Voor peren is bladval een gevoelige periode. 'Heel grof gesteld zou op 20 procent, 50 procent en 80 procent van de bladval een behandeling nodig zijn', stelt Van Geest. 'Qua beschikbaarheid van middelen hiervoor hebben we in de nabije toekomst nog wel wat uitdagingen. We zullen daarom op verschillende manieren naar andere oplossingen moeten zoeken om aantasting te voorkomen.'

Op dit moment wordt gezocht naar alternatieve middelen tegen infecties. Van Geest: 'Denk bijvoorbeeld aan antagonisten. Maar dat is nog niet gemakkelijk. Agrifirm participeert in proeven op Proeftuin Randwijk. Wanneer wij denken een mogelijke oplossing te hebben, dan proberen wij die in te brengen in een grootschalige proef op de proeftuin. Dat doen we in samenwerking met Fruitconsult.'

Wateroverlast

Door de overvloedige regenval dreigt de toegankelijkheid van de boomgaard regelmatig in gevaar te komen. Dit kan een extra beperking vormen om op de juiste tijdstippen preventieve bespuitingen uit te voeren. Van Geest heeft hiervoor enkele adviezen: 'Bij structurele wateroverlast kan drainage een oplossing bieden. Of je kunt met organische materialen of calcium nog wat sturen aan de bodemstructuur. Wanneer slechte toegankelijkheid van de boomgaard een terugkerend probleem is, kunnen telers overwegen of ze wel de juiste apparatuur hebben om onder alle omstandigheden de boomgaard in te kunnen. Vandaag de dag zijn er ook tractors en spuiten op rupsbanden.'

Balans

Van Geest ziet ook kansen in het weerbaar maken van het gewas. 'Een gewas dat niet lekker groeit of juist overmatig groeit, is niet in balans. En een boom die niet in balans is, is vatbaarder voor (schimmel)ziektes. Bij overmatige groei zou je iets kunnen doen met wortelsnoei om de boom wat rustiger te krijgen. Ook gedoseerde bemesting, afgestemd op wat je verwacht aan productie, kan bijdragen aan de juiste balans in het gewas', stelt hij.

'Daarnaast kan gerichte snoei helpen. Door het gewas met snoei zo open mogelijk te houden, kan het snel drogen. Al blijft dit een spanningsveld met de productie. En we moeten bijvoorbeeld kritisch kijken naar onze rassenkeuze. Het blijft zoeken naar de juiste balans in groei, productie en ziektedruk.'

Totaalaanpak

Infectie van vruchtboomkanker ligt jaarrond op de loer en vereist daarom permanente aandacht. Het is duidelijk dat vruchtboomkanker een complex probleem is en een totaalaanpak vereist. Een gesprek hierover met een deskundig adviseur kan voor fruittelers heel verhelderend werken.

Van Geest: 'Wij ondersteunen de fruittelers hierbij graag. We móéten gewoon regelmatig stilstaan bij het gevaar van vruchtboomkanker en onderkennen dat er infectiedruk is. Met de fruitteler maken we daarom een totaalplan hoe we de infectiedruk naar beneden kunnen krijgen door op de kritieke momenten de juiste dingen te doen. Door verwijdering van infectiebronnen, bescherming in gevoelige perioden en zorgen voor balans in de boomgaard. Jaarrond.'