'We moeten relevant blijven als exportland van peen'

Zo'n 80 tot 85 procent van de in Nederland geteelde bewaarpeen is bestemd voor export. Uit statistieken van wereldvoedselorganisatie FAO blijkt dat van de peen die naar het buitenland wordt verkocht 41 procent Duitsland als bestemming heeft en 37 procent België. Andere grotere afnemers zijn Frankrijk, Polen, Tsjechië en Zweden.

Caroline Louwers van het Flevolandse handelsbedrijf André Louwerse Wortelen vertelde onlangs over de marktontwikkelingen tijdens de themadag Peen. Zij stelt dat de afzet van Nederlandse peen sterk afhangt van buitenlandse invloeden en voorraden. Vaak is het volgens haar voor handelaren en telers wachten op mogelijkheden die zich voordoen op de exportmarkt en daar dan op inspringen.

'De stemming is nog rustig. Het lijkt erop dat we geduld moeten hebben. In Duitsland en België was het aanbod behoorlijk, maar daar is inmiddels ook veel peen weggewerkt. Zeker voor grove peen zien we kansen. Verder zijn in het Oostblok de voorraden krap vanwege een tegenvallende oogst. Dit levert vraag op, maar het is geen markt waar hoge prijzen worden betaald.'

Dalend areaal

Louwerse schetst het verloop van de productie van peen in Nederland over de afgelopen tien jaar. Het areaal is in de periode van 2016 tot 2024 afgenomen van 9.200 naar 8.100 hectare, met tussendoor een piek van bijna 10.000 hectare in 2019. Ongeveer een kwart tot een derde van het areaal is vroege peen en bospeen, de rest is bewaarpeen. De hectareproductie varieert tussen de 60 en 65 ton. De totale Nederlandse productie loopt globaal uiteen van 500.000 ton tot ruim 600.000 ton. In 2024 was dit 527.000 ton.

De animo om peen te telen, hangt volgens Louwerse vaak af van het vorige afzetseizoen. De laatste jaren was de prijsvorming redelijk tot goed, maar is het areaal toch niet enorm uitgebreid. 'Dat heeft te maken met gestegen teeltkosten en de kosten voor koeling. Het is ook maar de vraag of we 10.000 hectare moeten willen. Wel zien we iets uitbreiding van vroege peen.' Voor komend jaar verwacht Louwerse weinig verschuiving in het areaal.

Wereldwijd bezet Nederland de vijftiende positie op de ranglijst van productielanden. In Europa zijn Duitsland, België en Spanje concurrenten. 'Buiten Europa is Egypte is een interessante nieuwkomer', zegt Louwerse. 'Net als Spanje verwachten we van Egypte vooral aanbod vroeg in het seizoen. Vanuit Spanje zien we de aanvoer afnemen vanwege problemen met droogte.'

80 procent zelfvoorzienend

Duitsland is voor 80 procent zelfvoorzienend, meldt Louwerse. Op jaarbasis importeren Duitse afnemers tussen 200.000 en 275.000 ton peen, blijkt uit cijfers van marktbureau AMI. Nederland neemt van dat volume bijna de helft voor zijn rekening. Andere importeurs zijn Spanje, Italië en Denemarken.

'De trend dat de Duitse consument een voorkeur heeft voor regionaal product is een bedreiging voor onze positie. Maar aan de andere kant zien we ook nog mogelijkheden voor meer afzet op de Duitse markt. Consumentenonderzoek toont aan dat 81 procent van de Duitse huishoudens regelmatig peen koopt. Daar zit nog wel groeipotentie.'

Om peen aantrekkelijker te maken voor de consument ziet Louwerse het Nederlandse winkelschap als trendsettend. De variatie van het aanbod is groot en een voorbeeld voor de retail in Duitsland, maar bijvoorbeeld ook in Polen. 'Wij doen veel meer met verpakkingen, verwerkte producten en niches als kleurtjespeen. Mooi voorbeeld is de opkomst van het verspakket. De verkoop daarvan steeg vorig jaar met 42 procent en ruim de helft van die pakketten bevat ook peen.'