'Mooi dat de oudere generatie zo gul is'

Toen Pé Slagter 16 jaar was en zijn neef Koos 15, werd hen door hun vaders – respectievelijk Bas en Nico – en oom Ton al gevraagd of zij later het bedrijf zouden willen overnemen. 'Dat was wel even essentieel, want wij waren op dat moment in de gelegenheid om ons bedrijf voor een aantrekkelijke prijs te verkopen. Maar we vonden het ook wel erg mooi dat de jongens interesse hadden, dus is de verkoop afgeblazen', vertelt Ton Slagter (58).

We streven er vooral naar om samen met plezier voldoende winst te maken

Pé Slagter, bloemkoolteler in Andijk (NH)

Drie jaar later was Pé klaar met school en Koos ook. Zij zijn toen als firmanten direct opgenomen in het bedrijf. 'Eerder deelden onze vaders en oom Ton de winst met z'n drieën en toen wij erbij kwamen, ging het gewoon door vijf. Later kwamen mijn broer Kees en neven Ruud en Paul erbij en deelden ook zij in gelijke porties mee.' Samen met zijn oom Ton vertelt Pé over de zakelijke, maar vooral ook de zachte kant van hun bedrijfsovername.

Pé Slagter is nu 34 en draait al jaren mee op het bloemkoolbedrijf met 200 hectare eigen teelt en 300 hectare teelt bij collega's waarvoor Firma P.N. Slagter de handel regelt. Met een handelsareaal van 500 hectare is het bedrijf in Andijk goed voor zo'n 23 procent van de Nederlandse bloemkoolmarkt. 'Het is voor ons vanzelfsprekend dat we dit als familie samen doen. Ik moet er niet aan denken dat ik alleen zo'n bedrijf moet runnen. Als firmanten hebben we elk onze eigen rol en dat bevalt uitstekend.'

Volgens Ton Slagter had de jonge generatie vanaf het begin volledig inspraak in de bedrijfsvoering. De twee jonge neven wilden direct het eerste jaar al een nieuwe trekker aanschaffen, maar oom Ton is toen eerst met ze gaan uitrekenen of dat een rendabele investering zou zijn. 'Een trekker die je niet heel intensief gebruikt, kun je soms beter huren dan kopen. Dan gaan we rekenen en vervolgens beoordelen wat het beste is.'

De jonge generatie gaf drie jaar geleden de doorslag voor de bouw van een grote moderne bedrijfshal. Bij de vader en ooms van Pé was er enige terughoudendheid vanwege de flinke investering en de vrees dat het nieuwe gebouw te groot zou zijn, terwijl de oude panden nog goed functioneerden. 'Maar uiteindelijk is toch het besluit genomen en zijn we ons samen gaan oriënteren op de nieuwbouw.' Het tekent volgens Pé hoe de verhoudingen nu zijn. De oudere generatie adviseert en de jongere generatie bepaalt uiteindelijk.

Voor het overleg tussen de firmanten over bedrijfsvoering en bijvoorbeeld investeringen is er niet echt een structuur. Veel wordt informeel met elkaar doorgesproken en vaak gebeurt dat in de kantine met het personeel erbij, verklaart Pé. 'Op advies van een bemiddelaar hebben we weleens bij elkaar gezeten om de taken te verdelen. Naast de taken verdeelden we toen min of meer als grap ook onze trekkers onder de firmanten. Maar toen bleek dat er voor mijn vader geen trekker meer beschikbaar was. Hij voelde zich daardoor overbodig, dat was voor hem wel confronterend.'

Aansluitend daarop vertelt Pé dat, ondanks alle harmonie, hij een tijdje een behoorlijk conflict heeft gehad met zijn vader. Dat ging over dagelijkse werkzaamheden waarbij hun ideeën niet op één lijn lagen. 'Onze karakters botsten. De discussies liepen hoog op en hadden gevolgen voor hoe we met elkaar omgingen in de privésfeer. Mijn vader vond het moeilijk om zijn positie in het bedrijf over te geven.'

Ton volgde in die tijd een deeltijdstudie bij Aeres Hogeschool in Dronten. Bij het vak familiebedrijven en bedrijfsopvolging besprak hij het conflict met zijn docente. 'Zij is toen voor ons gaan bemiddelen en heeft gesprekken gevoerd met Pé en zijn ouders, individueel en ook samen. Uiteindelijk heeft het ertoe geleid dat Bas een stap terug heeft gedaan in het bedrijf om de zaak niet te laten escaleren. Hij is nog wel firmant, maar werkt niet meer volledig mee.'

Volgens Pé is dat in hun geval precies de sleutel tot het succes van de bedrijfsovername. 'De oudere generatie heeft zich altijd gul opgesteld en ons alle ruimte gegeven. Verder zijn alle firmanten gelijk, ongeacht onze opleidingen. We laten elkaar vrij, gunnen elkaar vrije tijd en accepteren elkaars sterke en wellicht minder sterke punten.'

Tien jaar geleden hebben de broers Bas, Nico en Ton afgesproken dat ze het bedrijf verlaten als zij de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt of eerder. Volgens Ton is het proces van loslaten allang begonnen. Zijn broer Nico is inmiddels bezig aan zijn vierde termijn als wethouder in de gemeente Medemblik en nauwelijks meer actief in het bedrijf. Zelf heeft hij diverse bestuurlijke functies en spendeert daar de helft van zijn tijd aan. Bas doet het rustiger aan, maar komt nog wel regelmatig langs om bij te springen als dat nodig is.

Ton: 'Fiscaal zoeken we met onze boekhouder naar mogelijkheden om zo gunstig mogelijk het bedrijf volledig over te dragen. Het idee is wel dat we ons geld in het bedrijf laten zitten. Wij ontvangen dan rente en zorgen ervoor dat onze opvolgers goedkoop over voldoende financiële middelen kunnen beschikken.'

Nog geen rigoureuze veranderingen

Rigoureuze veranderingen in de bedrijfsvoering hebben nog niet plaatsgevonden. Maar toch zijn er wel degelijk nuanceverschillen tussen de bedrijfsstrategie nu en toen de oudere generatie het nog volledig voor het zeggen had. 'Wij zetten meer in op efficiëntie om de kosten laag te houden. Dus proberen bijvoorbeeld het aantal oogstbeurten beperkt te houden', legt Pé uit.

Ton erkent dat hij op zondag weleens een rondje maakt langs de percelen en dan niet altijd enthousiast is over wat hij ziet. 'Voor de markt en het product kan het soms beter zijn om op zaterdag nog te oogsten voor extra aanbod op maandag. Maar de jongens zijn wat relaxter in hun benadering en wij accepteren dat. Over het geheel zijn we veel vaker trots dan gefrustreerd en streven we er vooral naar om samen met plezier voldoende winst te maken.'