Podcast: 'Mijn vader en ik zijn twee handen op één buik'

Als je een bedrijf wilt overnemen dan kun je het niet aan het toeval overlaten, zegt Romke Sijtsma. 'Dan moet je berekende keuzes maken. Bij het maken van die keuzes krijg ik van mijn vader veel ruimte voor mijn eigen ideeën.' De Friese akkerbouwer heeft een duidelijke visie voor de toekomst. Zo wil hij met minder chemie ook producten van goede kwaliteit telen. Zijn vader deelt deze visie, maar ziet soms meer apen en beren op de weg. 'Toch zijn we twee handen op één buik', stelt Sijtsma.

De ondernemersgeest zat er vroeg in bij de bedrijfsopvolger. Hij handelde al op 11-jarige leeftijd in uien en zette op zijn 16de een webshop op waar hij producten van het ouderlijk bedrijf en telers in de buurt verkocht. In een tussenjaar van zijn studie raakte Sijtsma meer bij het thuisbedrijf betrokken en hij rolde er zo langzaam in. Officieel zit de akkerbouwer nu vijf jaar in de maatschap met zijn ouders.

In Pingjum hebben de akkerbouwers 220 hectare grond in gebruik, met als specialisatie de teelt van pootaardappelen. Daarnaast heeft het bedrijf zaaiuien, suikerbieten, wintertarwe en wintergerst in het bouwplan en ruilt het grond met vijf veehouders in de buurt. Samen met vijf medewerkers zetten de ondernemers het werk rond.

De bedoeling is dat Sijtsma stap voor stap het bedrijf overneemt. 'Wanneer het volledig van mij is, daar zijn we nog niet over uit. Vanuit ons gezin ben ik de enige die in het bedrijf zit. Dat heeft financieel ook consequenties. Door goed en regelmatig met elkaar te praten proberen we een eerlijke en reële bedrijfsovername te realiseren', legt hij uit.

Volgens Sijtsma is het bij het proces van bedrijfsovername cruciaal dat je een gezamenlijke visie blijft houden. 'De zienswijzen moeten niet haaks op elkaar komen te staan. Daarom ga ik regelmatig met mijn vader om tafel om over de dagelijkse gang van zaken op het bedrijf te praten, maar ook om te bespreken waar we naartoe willen. Zo kun je ook strategische keuzes maken.'

De ondernemer constateert dat hij bijvoorbeeld meer berekende en doordachte keuzes moet maken dan zijn vader, die in het verleden ook weleens beslissingen nam op gevoel. 'Hij is van een andere generatie. Vroeger kende iedereen in de familie wel een boer. Tegenwoordig is dat minder vaak het geval en kijkt de maatschappij toch anders naar ons vak. Daar moeten we meer rekening mee houden', geeft Sijtsma aan.

Waar zijn vader veranderende regelgeving weleens frustrerend vindt, ziet Sijtsma dat juist als een kans. Zo wilde hij vanwege het krimpende middelenpakket aan de slag met mechanische onkruidbestrijding, maar zag zijn vader niet direct de noodzaak en maakte het de teelt in zijn ogen alleen maar extra bewerkelijk.

'Vroeger schoffelde hij ook in bieten, maar dat is allemaal weer verdwenen omdat er nieuwe gewasbeschermingsmiddelen op de markt kwamen. Nu het aanbod weer afneemt, worden we weer gedwongen meer mechanisch te doen', stelt Sijtsma. Inmiddels heeft het akkerbouwbedrijf een schoffelmachine en een wiedeg. De ondernemers zien dat het gewas ook nu schoon blijft en het ook andere voordelen biedt.

Wel meteen overtuigd van spotsprayer

'De capillaire werking is verbeterd en er komt zo meer zuurstof in de grond. Dat ziet mijn vader nu ook', glundert de bedrijfsopvolger. De mechanische onkruidbestrijding combineert Sijtsma met het gebruik van de ARA-spotsprayer van Ecorobotix, waarin het bedrijf vorige winter investeerde. 'Van deze techniek was mijn vader trouwens wel meteen overtuigd.'

Sijtsma vertelt dat ze nog nooit zulke mooie schone uien hebben geoogst als in 2024. 'Daar word je als boer blij van. Met een spotsprayer raak je alleen het onkruid en kan het gewas dus lekker doorgroeien. Daarnaast hebben we 70 tot 90 procent op middelen bespaard. Ik geloof heilig in dit soort technieken.'

De Friese ondernemer wil in de toekomst met minder chemie dezelfde opbrengst en kwaliteit oogsten. Volgens Sijtsma is dat mogelijk door een combinatie van veredeling van weerbaardere rassen en innovatieve technieken zoals de spotsprayer. Maar hij experimenteert ook met andere gewassen en wil zich verdiepen in de mogelijkheden van agroforestry.

Proef met vezelhennep

'Vorig jaar hebben we een proef gedaan met vezelhennep. De opbrengst was teleurstellend en het past minder goed in ons bouwplan, dus hebben we besloten dat gewas dit jaar niet meer te zaaien. Sinds een paar jaar teel ik samen met een groepje jonge boeren in de buurt wortels. De teelt en afzet doen we samen. Hiermee creëren we een diverser aanbod van gewassen en zorgen we voor meer risicospreiding.'

Sijtsma geeft tot slot aan dat hij nog geen moment heeft getwijfeld om het bedrijf over te nemen. 'Ik vind het mooi om ieder seizoen samen met ons team te zorgen voor een zo goed mogelijk eindresultaat. We doen alles met elkaar. Alleen doe je niets, samen staan we sterker. Daarbij is het mooi dat ik de ruimte krijg om mijn eigen, vaak spontane, ideeën uit te voeren.'