Kabinet maakt ruimte voor ondernemers in regeerprogramma

Premier Dick Schoof erkent dat het regeerprogramma 'echt stevige keuzes' bevat die 'in sommige sectoren zullen worden gevoeld'. 'Maar uiteindelijk zijn ze bedoeld om ervoor te zorgen dat we, ook in de landbouw en in de veeteelt en visserij, weer toekomstperspectief krijgen. En ook om koude sanering te voorkomen.'

Het kabinet zet in op het sturen op maatschappelijke doelen in plaats van het opleggen van maatregelen (van middel- naar doelsturing). Zo wil het kabinet in samenwerking met sector- en ketenpartijen een stoffenbalans ontwikkelen, zodat boeren op basis van deze data kunnen sturen op milieueisen. Daarvoor beginnen volgend jaar de eerste pilots. Voor de implementatie stelt het kabinet nog dit jaar een actieagenda op.

Minister Femke Wiersma van LVVN wil op deze wijze boeren ruimte geven om te ondernemen. 'We kunnen niet zonder de boeren en tuinders in ons land. Daarom wil ik boerenondernemerschap stimuleren en faciliteren. Doelsturing en innovaties zijn hiervoor cruciaal, want dit zorgt ervoor dat boeren weer ruimte en perspectief krijgen.'

Beschermen landbouwgrond

Het kabinet gaat zich inzetten om hoogwaardige landbouwgrond te beschermen. Het plan is om een afwegingskader in te voeren waarbij de landbouwkundige waarde wordt afgewogen ten opzichte van andere functies. Zo moet worden voorkomen dat hoogwaardige grond aan de sector wordt onttrokken voor bijvoorbeeld woningbouw.

Innovatie is onmisbaar voor de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse land- en tuinbouw, vindt het kabinet. Ook helpt het Nederland om maatschappelijke doelen te halen. Daarom zet het kabinet in op technologieën en markten waar voor Nederland groeikansen liggen.

Zo komt in 2025 een innovatieprogramma 'Robots naar de boerenpraktijk', dat is gericht op het besparen van arbeidskrachten en het verbeteren van de arbeidsinzet in de land- en tuinbouw. Daarnaast wordt begonnen met experimenteerlocaties om de toepassing in de praktijk te versterken en komt er een regeling voor kennisoverdracht.

Het kabinet komt in 2025 ook met een nationale voedselstrategie en maakt zich hard voor een Europese voedselstrategie. 'Boeren, tuinders en vissers moeten vooral weer doen waar zij goed in zijn en de meeste kennis van hebben: gezond en duurzaam voedsel produceren', staat in dit LVVN-hoofdstuk van het regeerprogramma.

Het kabinet kiest voor een andere koers in het stikstofbeleid en gaat met alle betrokken sectoren aan de slag om sturen op emissie van stikstofoxiden en ammoniak mogelijk te maken, in plaats van het sturen op depositie. 'We werken aan een juridisch houdbaar alternatief in plaats van sturen op de kritische depositiewaarde (KDW) waarmee de huidige omgevingswaarden voor stikstofdepositie in de Omgevingswet kunnen worden vervangen', staat in het regeerprogramma.

Daarnaast onderzoekt het kabinet hoe de Aerius Calculator kan worden vervangen. Er wordt gekeken naar andere oplossingen, zoals het invoeren van een juridisch houdbare rekenkundige ondergrens.

Gebiedsspecifieke aanpak

Het kabinet begint met een uitvoeringsgerichte en gebiedsspecifieke aanpak in plaats van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Hiermee wil het kabinet met innovaties stappen zetten en met betrekking tot natuur en landschap een eerlijke verdeling van de opgaven over de verschillende gebieden en sectoren realiseren.

Het is de bedoeling om PAS-melders zo snel mogelijk van een oplossing te voorzien. Naast het uitvoeren van het legalisatieprogramma moeten PAS-melders kunnen kiezen voor andere oplossingen. Dat is mogelijk via maatwerk, vrijwillige uitkoop of een schadevergoeding. PAS-melders die dat willen, worden ondersteund en begeleid en in het proces – bijvoorbeeld via persoonlijke begeleiding – en helpen om regie en duidelijkheid te krijgen en tot oplossingen te komen. Dit vindt plaats in samenwerking met de provincies.

De daadwerkelijk gemeten staat van de natuur wordt leidend voor de ontwikkelingen in het landelijk gebied. Daarvoor versterkt en intensiveert het kabinet de natuurmonitoring, waarbij behalve stikstof ook andere drukfactoren worden meegenomen. Met de uitkomsten van de monitoring gaat het kabinet gericht werken aan een goede staat van robuuste natuurgebieden.

Aanpassing doelen Natura 2000

De gekozen insteek kan betekenen dat aanpassing van Natura 2000-doelen nodig is. Het kabinet gaat voor onder meer provincies de huidige mogelijkheden verduidelijken om doelen aan te passen. Ook gaat het met de Europese Commissie in gesprek over modernisering van Europese natuurbeschermingsregels.

Eerder al waren er structurele middelen van 500 miljoen euro per jaar aangekondigd voor agrarisch natuurbeheer. Deze middelen moeten boeren en andere beheerders langjarige zekerheid bieden op een marktconforme vergoeding voor hun bijdrage aan het landschap en behoud en versterking van de biodiversiteit. De Tweede Kamer wordt nog dit jaar geïnformeerd over de besteding.

De totale landbouwbegroting bedraagt komend jaar bijna 4,7 miljard euro. In het hoofdlijnenakkoord is eenmalig 5 miljard euro beschikbaar gesteld voor een meerjarige investering in de agrarische sector. Dit bedrag is onder meer bedoeld voor een vrijwillige opkoopregeling die vanaf 2026 wordt opengesteld. Om in het komende jaar al een start te maken met de uitdagingen uit dit regeerprogramma, is in het hoofdlijnenakkoord een bedrag van 40 miljoen euro voor 2025 voorzien.