'Stap naar hazelnoten is geen omschakeling uit armoede'

Het is het meest oostelijke puntje van Zeeland, in de oksel van de A4 en A58. Als Gaston Michielsens vanaf de eerste verdieping uit het raam van zijn bewaarloods (annex kantoor) kijkt, ziet hij enkele honderden meters verderop Noord-Brabant liggen. Een deel van zijn 85 hectare grond ligt in die provincie. 'Dat is soms lastig, ook omdat je met twee waterschappen te maken hebt die niet altijd op dezelfde momenten beregeningsverboden hebben', legt de ondernemer uit Rilland uit.

Familie Michielsens boert al sinds 1935 op deze plek. Dat er na Gastons vader opvolging kwam, was niet altijd vanzelfsprekend. 'Ik kon slecht leren door mijn dyslexie. Hoewel ik de lagere en de middelbare landbouwschool heb gedaan, had ik nooit het idee om ondernemer te worden. Ik zat op de vrachtwagen, werkte bij een loonwerker, maar ben uiteindelijk toch gaan doorleren op HAS green academy en heb later het bedrijf overgenomen.'

Michielsens wijst vanuit het raam de ene kant op, waar op 9,5 hectare peren staan. Een bedrijfstak die Michielsens overnam van een oom. Aan de andere kant staat een groepje windmolens. Met vier partijen baat de Zeeuw zes windmolens uit. 'Energie heeft al van jongs af aan mijn interesse.'

Hij wijst weer een andere kant op, waar een enorm zonnepark te zien is. 'Ik wilde het eigenlijk zelf doen, maar kreeg de financiering niet rond. Daarom heb ik 26 hectare land verhuurd aan een andere partij die er zonnepanelen heeft gelegd.'

Grond pachten

Tien jaar geleden al dacht Michielsens dat notenteelt onderdeel van de toekomst kon zijn. Bij het Brabants Landschap probeerde hij destijds wat grond te pachten voor notenteelt. 'Die leken mij daar wel voor in, maar hadden geen interesse. Het bleef echter altijd in mijn gedachten.'

En toen kwam de coronapandemie. De aardappelfabrieken gingen dicht en de aardappelen van Michielsens leverden niets meer op. 'Toen heb ik mezelf de vraag gesteld of ik nog de geschikte persoon was om bulkproducten te telen.' Inmiddels was het zonnepark ook rond en waren noten wederom een optie voor Michielsens.

'Hazelnoot is een mooi product dat past bij veel maatschappelijke doelstellingen. Meer bomen, koolstofbinding in de grond, er is weinig stikstof nodig bij de productie en het past in de eiwittransitie. Bovendien zijn de hazelaars veel minder weersgevoelig dan fruit of akkerbouwproducten en daardoor dus minder risicovol.'

Vergelijkbaar met peren

De Zeeuw, met een Brabantse tongval, besloot het direct goed aan te pakken, investeerde flink, en is binnen Nederland nu al met afstand de hazelnotenteler met het grootste areaal. 'Er is maar één moment om iets goed te doen en dat is bij het begin.'

Hij heeft 28,5 hectare aan hazelaars aangeplant. Het doel is 40 tot 50 hectare. Met de inkomsten uit de overige bedrijfstakken heeft hij ook de financiële ruimte om te investeren in de notenteelt, die pas over enkele jaren rendement oplevert. 'Het is vergelijkbaar met peren. Na vier of vijf jaar kun je een leuke oogst hebben.'

Afnemers voor de noten heeft Michielsens nog niet. Het plan is om de verwerking tot eindproduct zelf te doen en de noten vervolgens via boerderijwinkels te vermarkten. De hazelnoot heeft toekomst, voelt hij.

'Sinds 2016 staat deze in de Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum adviseert 25 gram noten per dag. Als je dat doortrekt, dan is er alleen in Nederland al 25.000 tot 30.000 hectare aan notenbomen nodig. We zitten nog lang niet aan die 25 gram. Het is gemiddeld 3 gram, al is dat bij jongeren al wel meer.'

Daarnaast wil Michielsens de verwerking van noten voor andere telers voor zijn rekening gaan nemen. Op vrijdag 16 augustus is zijn bedrijf gastheer van de tweejaarlijkse Hazelnotendag, georganiseerd door kennis- en innovatieorganisatie NotenWerkGroep. Een mogelijkheid voor geïnteresseerden om meer te leren over de notenteelt.

'Ik hoop telers te vinden voor wie ik de verwerking kan doen. Ik zie bijvoorbeeld kansen voor biologische akkerbouwers, voor hen liggen er echt mogelijkheden', aldus Michielsens.

Kritisch en sceptisch

In zijn omgeving snapt niet iedereen de stap van Michielsens. Zijn vader is kritisch, maar ook collega's zijn sceptisch. 'Veel boeren zijn goed in wat ze doen, maar kijken niet verder. Als je boer wilt blijven, moet je het anders doen, anders denken. Ik stap niet uit armoede over naar hazelnoten.'

Veel boeren hebben volgens Michielsens een stugge mentaliteit. 'Ze willen blijven doen wat ze altijd gedaan hebben. Als mijn zoons van dertien, twaalf en negen jaar een toekomst in de landbouw willen, moet je niet gaan voor meer productie, maar voor specialisatie. Dan kun je rendement halen.'