'Zonder vaccinatie was blauwtong nu al een ramp'

Het blijft volgens Everts, die ook directeur is van de Nederlandse Schapen- en Geitenfokkers Organisatie (NSFO), veel te kort door de bocht om te stellen dat vaccineren geen zin heeft gehad. 'Er is zeker sprake van oversterfte bij schapen, maar lang niet in de mate als vorig jaar. Daarmee wil ik de problemen met ziekte en uitval bij schapen niet bagatelliseren, maar het is wel goed om te bedenken wat er was gebeurd als we niet hadden kunnen vaccineren.'

Het zijn tot nu toe vooral schapenbedrijven waarop blauwtong speelt. Daartoe behoren ook bedrijven die de dieren hebben gevaccineerd. De spreiding in de verschijnselen is groot. Het gaat van heel lichte verschijnselen en schapen die weer opknappen, tot schapen met ernstige verschijnselen en uitval. De uitval blijft tot nu toe wel laag.

Dierenarts Mark de Jong van Dierenartsenpraktijk Ell heeft tot nu toe alleen blauwtong op schapenbedrijven ervaren. In zijn werkgebied gaat het om twintig gevallen.

Lichte verschijnselen

'Het zijn doorgaans lichte verschijnselen, al zie ik toch ook wel dode dieren. Ook op de bedrijven waar is gevaccineerd, al blijft de uitval daar relatief laag. Op bedrijven waar niet is gevaccineerd, zijn de verschijnselen ernstiger en is de uitval ook hoger', vertelt De Jong.

Het belangrijkste is volgens de dierenarts dat schapen blijven eten. 'We geven daarom kort- en langwerkende ontstekingsremmers en soms ook antihistaminica om een overdreven afweerreactie te voorkomen. Dat lijkt te helpen. Je moet in ieder geval altijd goed kijken wat het is: blauwtong of toch iets anders. Daarbij kun je denken aan de lebmaagworm of een longontsteking. Soms zijn antibiotica nodig om complicaties te voorkomen.'

Rund als besmettingsbron

De besmettingen met blauwtong bevinden zich met name in de oostelijke en zuidelijke helft van Nederland. Everts denkt dat dit komt doordat in West-Nederland de meeste koeien al weerstand tegen blauwtong hebben. 'Die dieren dienen daardoor niet meer als bron voor blauwtong. In het oosten en zuiden is dat wel het geval en raken meer knutten besmet met blauwtong. Die kunnen de ziekte dan verspreiden naar schapen en runderen.'

Als het aan Everts ligt, dan zouden meer rundveebedrijven hun dieren moeten vaccineren. 'Eigenlijk hadden ze dit al moeten doen. Runderen zijn een belangrijke besmettingsbron en zullen zelf ook ziek worden. De kans dat dit gebeurt, is zeker aanwezig. Ik verwacht nog een flinke toename van blauwtong.'

Een betrekkelijk klein deel van de rundveebedrijven is begonnen met vaccineren. Bij de eerste bedrijven is de tweede ronde gestart. 'Het is voor melkveehouders een lastige afweging om nog te starten met vaccineren', realiseert De Jong zich. 'Je weet ook niet hoelang de blauwtongbesmettingen doorgaan dit najaar. Dat hangt onder andere van het weer af.'

Blijf alert bij vaccinatie

Wel adviseert de dierenarts om goed na te denken wanneer je bezig bent met vaccinaties tegen blauwtong of een andere ziekte. 'We wisselen nu per twee koeien van naald. Anders loop je het risico zelf blauwtong of een andere ziekte te verspreiden. Je speelt dan zelf voor knut.'

'En als je een ziek schaap of rund moet behandelen met een ontstekingsremmer of antibiotica, houdt dan die injectiespuit apart voor dat dier', besluit De Jong.