Aantal besmettingen met blauwtong neemt snel toe

Minimaal zeventien bedrijven in het oosten van het land zijn getroffen door blauwtong, weet schapendokter en directeur van de Nederlandse Schapen- en Geitenfokkers Organisatie Reinard Everts. Op de meeste schapenbedrijven is wel gevaccineerd tegen blauwtong. Dat het virus dan toch toeslaat, is op zich wel logisch, vindt de dierenarts. 'Een vaccin beschermt nu eenmaal nooit 100 procent. Tot nu toe ga ik ervan uit dat het vaccin de schapen wel beschermt tegen heftige ziekteverschijnselen en uitval. Laten we hopen dat dit zo blijft. Volgende week weet ik meer.'

In Midden-Limburg zijn waarschijnlijk al minimaal zes gevallen van blauwtong bij schapen, verspreid over het hele gebied van noord naar zuid en van oost naar west, meldt dierenarts Mark de Jong van Dierenartsenpraktijk Ell. 'Helaas heb ik op een bedrijf met driehonderd schapen ook al zes echt zieke schapen en twee sterfgevallen. Ik had dit niet verwacht, want ik weet zeker dat al die schapen zorgvuldig zijn gevaccineerd. Wel vind ik het nog veel te kort door de bocht om te stellen dat het vaccin niet werkt. Misschien was er op dit bedrijf anders al een veel hogere sterfte geweest.'

Ook voor Everts gaat het veel te ver om te stellen dat de vaccins niet zouden werken. 'Vergeet niet dat vorig jaar 75 procent van de schapen die besmet raakten, is gestorven. Als het nu bij enkele schapen blijft, komt dat toch door de vaccinatie. Al blijft het uiteraard vervelend, ook als er maar een of enkele schapen sterven door de blauwtong.'

Verschillende regio's

Ook bij Veekijker van Royal GD komen meldingen van blauwtong bij zowel schapen als runderen binnen. Die zijn ook gemeld bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Medewerkers van Royal GD hebben samen met de NVWA verschillende blauwtongverdachte bedrijven bezocht. De meldingen komen uit verschillende regio's, maar voornamelijk uit Oost- en Zuid-Nederland.

Tijdens de bezoeken zijn klinische verschijnselen van blauwtong vastgesteld, soms ook op bedrijven waar wel werd gevaccineerd. Van de zieke schapen en runderen wordt onderzocht of het inderdaad om blauwtong gaat en of het blauwtongvirus serotype 3 (BTV-3) is.

Dat er nog zieke dieren zijn, is ook volgens Royal GD in lijn met de verwachting die deskundigen vorig jaar hebben gegeven. Een vaccinatie beschermt niet tegen infectie, maar tegen ernstige klinische verschijnselen en sterfte. Op het moment dat veehouders of dierenartsen indicaties hebben dat er sprake is van bijwerkingen of verminderde werkzaamheid van het vaccin ten opzichte van wat je op basis van de bijsluiter mag verwachten, kunnen zij daar melding van maken bij het Bureau Diergeneesmiddelen.

Hoge besmetting rode lebmaagworm

Wat bij de huidige blauwtongbesmettingen zeker nog meespeelt, is de rode lebmaagworm. Die heeft door het natte voorjaar veel schapen kunnen besmetten. Everts: 'Schapen verliezen door de rode lebmaagworm veel bloed. Hun afweer is daardoor ook slechter. Daardoor kan het zijn dat het blauwtongvaccin niet goed aanslaat en/of dat de schapen door de verzwakte afweer toch blauwtongverschijnselen krijgen die dan ook mogelijk ernstig kunnen zijn.'

De Jong sluit zich hierbij aan. Ook in zijn werkgebied speelt de rode lebmaagworm flink op. 'Dus dit zal zeker meespelen. Andere oorzaak kan zijn dat zomerlongontsteking, veroorzaakt door Mannheimia haemolytica, ook opspeelt. De verschijnselen daarvan kunnen op blauwtong lijken. Verdenk ik een schaap hiervan, dan behandel ik dat uit voorzorg. Verder kan het ook nog zijn dat er een agressievere vorm van BTV-3 opspeelt of dat het een ander serotype is. Maar vooralsnog ga ik daar niet van uit en kunnen de huidige vaccins hun werk doen.'

De dierenarts merkt op dat het vooral ooien zijn die last hebben van blauwtong. In het werkgebied van Dierenartsenpraktijk Ell zijn nog geen lammeren met blauwtongverschijnselen gezien.

Veel rundveebedrijven nog niet gevaccineerd

Op veel rundveebedrijven in het oosten en zuiden van Nederland is nog niet tegen blauwtong gevaccineerd. Omdat blauwtong hier vorig jaar niet speelde, hebben veel veehouders afgewacht. Op de bedrijven die hun dieren wel via vaccinatie zijn gaan beschermen, is de tweede vaccinatieronde nog maar net begonnen of nog niet geweest. Die runderen zijn dan ook nog niet goed beschermd tegen blauwtong. De maximale bescherming wordt pas drie weken na de tweede vaccinatie bereikt.

Door de meldingen van blauwtong neemt de vraag naar vaccinatie nu flink toe, merkt De Jong. 'Maar dat is eigenlijk dan al te laat. Want je bent dus zes weken verder, voordat de koeien zijn beschermd. Het is nu slecht weer, dus de knutten zijn niet actief. Wordt het warmer, dan zullen ze weer nieuwe dieren besmetten.'