'Nieuwe derogatie ook bij Europese ruk naar rechts kansloos'

Adema zei dit dinsdagavond tijdens een debat in de Tweede Kamer dat eigenlijk over het Europese beleid zou moeten gaan. Uiteindelijk draaide deze vergadering uit op een debat over het plan van Adema om verlichting te brengen op de mestmarkt. Dat plan bestaat onder meer uit een opkoopregeling, het afromen van fosfaat- en dierrechten bij verkoop en een graslandnorm.

BBB-Kamerlid Cor Pierik is kritisch op dit plan en zoekt de oplossing in Brussel. Hij verwacht dat er wel degelijk mogelijkheden zijn om opnieuw derogatie te krijgen om meer mest uit te rijden. 'Ik denk dat er ruimte is om te praten. In de huidige situatie is niets in beton gegoten.' Daarmee verwijst hij naar de recente versoepelingen van Europees beleid op andere landbouwonderwerpen. 'We zagen het ook bij de discussie over renure. Eerst was er niets mogelijk en de volgende dag was het geregeld.'

Een aantal andere Tweede Kamerleden reageert sceptisch op het idee van Pierik. Harm Holman (NSC) toont zich kritisch, ook op LTO. 'Ik hoor het ook bij LTO. Ga naar Brussel en regel het. Dat is niet realistisch.'

Deur naar derogatie is dicht

Adema ziet niets in een nieuwe gang naar Brussel. Vrijdag kreeg hij voor de derde keer nul op het rekest van de Europese Commissie bij een verzoek. 'Er is alle reden om derogatie aan te vragen voor bijvoorbeeld bedrijven in schone gebieden of graslandderogatie. Het is allemaal op tafel gelegd, maar de deur is dicht en die blijft dicht. Wat wij ook doen.' Ook stelt hij dat het mestprobleem in Nederland uniek is in Europa. 'Ik sta in Europa alleen in deze kwestie, waar ik op andere punten wel met andere landen kan optrekken.'

Met de Europese verkiezingen in juni bestaat de kans op een politieke verschuiving naar rechts. Adema denkt niet dat er daardoor nieuwe deuren opengaan. 'Een verrechtsing in Europa betekent volgens mij niet dat er meer ruimte komt voor de Nederlandse landbouw. We hebben een rechtse Eurocommissaris op landbouw en ik merk niet dat hij er anders over denkt. We moeten met andere maatregelen komen.'

Andere maatregelen

De formerende partijen PVV, NSC, VVD en BBB krijgen ook kritiek van andere Tweede Kamerleden, omdat zij zich kritisch toonden op de opkoopregeling uit het plan van Adema dat toen nog niet was gepubliceerd. 'Je kunt niet op basis van berichten uit de media zeggen dat je niet akkoord gaat', houdt Ines Kostic (Partij voor de Dieren) de Tweede Kamerleden voor. Anne-Marijke Podt (D66) wijst erop dat de minister het plan als een geheel en in samenhang met elkaar ziet. 'Dan kun je niet aan cherrypicking doen.'

Daar komt bij dat het plan van Adema om een mogelijke mestcrisis het hoofd te bieden, is opgesteld op verzoek van de Tweede Kamer. Dit verzoek is ingediend met steun van de hele Kamer, ook van de formerende partijen PVV, VVD, NSC, BBB. Holman pareert dit door te wijzen op een afspraak tussen de vier partijen om tijdens de formatie niet met dure plannen in te stemmen.

In een reactie zeggen Pierik en Jeanet Nijhof-Leeuw (PVV) ook met andere maatregelen te komen. Welke plannen ze hebben, zeggen ze niet. Die maken ze bekend bij het geplande mestdebat van 25 april. Dat wekt irritatie bij Adema. 'Als er interessante maatregelen tussen zitten, dan onthouden die Kamerleden de boeren oplossingen', zegt hij. 'Ik vind dat op zijn zachtst gezegd merkwaardig. Misschien maak ik me er ook wel kwaad om.'