Drie maaltijden verwijderd van een crisis

Ingrijpender was de kernramp van Tsjernobyl in 1986. Koeien moesten naar binnen. Mijn vader kon de frees zetten in zijn kostelijke voorjaarsspinazie. Hij kreeg een paar dubbeltjes doordraaivergoeding in plaats van de 2 gulden per kilo die hij op de veiling in Berltsum had kunnen beuren. Het voorjaar van 2020 komt ook in dat rijtje gebeurtenissen.

Hoe kon je de coronacrisis zien aankomen? Als ondernemer ken je de risico's en hoewel je niet weet wanneer, je weet zeker dat je een keer volledig wordt verrast. Ook al worden we, zoals nu, overspoeld met cijfers, modellen, algoritmes en scenario's.

Maar een overkill aan data zet je in de wachtstand. We zijn er nog niet uit, klinkt het dan. Ja, epidemieën komen op ons af, maar we weten niet wanneer. Je kan draaiboeken maken, maar iedere crisis is anders dan de vorige.

Het beste is om de toekomst te bekijken met een open mind, informatie breed te verzamelen, niet in (ideologische) dogma's vast te zitten en bereid zijn te accepteren dat je de plank toch mis slaat. Als ondernemer spreek je met mensen buiten jouw eigen bubble om de gedachten te scherpen. Vervolgens weeg je zelf de risico's en besluit je. Onder het motto: talk to others, think for yourself.

beste voorbereiding: robustheid

Zoals ik het zie, is de beste voorbereiding robuustheid: je bedrijf moet tegen een stootje kunnen. Dat betekent bijvoorbeeld niet te afhankelijk zijn van één keten en één afzetmarkt. Efficiëntie niet tot in het extreme doorvoeren, zoals door just in time-levering. We zien nu hoe kwetsbaar we zijn als de handgel even niet geleverd kan worden. We moeten dus naar 'just in case'.

Dan de voedselproductie. We zijn allemaal drie maaltijden verwijderd van crisis.

Uit de Europese landbouwraad van woensdag blijkt grote bereidheid om boeren en tuinders te helpen en daar heel ver in te gaan. De geplande bezuinigingen op het GLB moeten dus ook van de baan.