'Het vaccin heeft voor ons een enorm verschil gemaakt'

Hanenberg runt het melkveebedrijf in het Brabantse Oss samen met zijn broer Teun en ouders Theo en Lies. Het gezin melkt 330 koeien, met een jaarlijkse melkproductie van 11.000 liter per koe, 5,50 procent eiwit en 4,30 procent vet. Preventieve gezondheidszorg en dierenwelzijn speelt daarbij een grote rol. Hun ambitie is om door te groeien naar 500 melkkoeien. Toen duidelijk werd dat blauwtong een steeds grotere dreiging vormde, werd al snel besloten om te vaccineren om zijn veestapel te beschermen.

Goed voorbereid

In 2023 waren er al signalen dat blauwtong oprukte in Nederland, vooral in Noord- en Midden-Nederland. Hoewel die uitbraak de familie Hanenberg-Vogels bespaard bleef, zorgde de dreiging wel voor een andere kijk op preventie. Toen er in 2024 vaccins beschikbaar kwamen, werd al snel besloten om de koeien te gaan enten. De verhalen van klauwbekappers en de emotionele en economische impact die collega-veehouders ervaarden, gaven Hanenberg het gevoel dat hij de juiste keuze had gemaakt.

De impact van blauwtong op bedrijven zonder vaccinatie was duidelijk zicht- en voelbaar. Met een verminderde melkproductie, pijnlijke kreupelheid met soms zelfs ontschoening en vruchtbaarheidsproblemen zoals het niet drachtig worden, verwerpen en versteende vruchten, vormt het blauwtongvirus een serieuze bedreiging voor de diergezondheid en het dierenwelzijn. Door preventief te vaccineren bleef het melkveebedrijf van de familie Hanenberg-Vogels gevrijwaard. 'We zagen in Brabant veel uitval en dalende producties, terwijl wij daar geen last van hadden. Dat bevestigde dat we de juiste beslissing hadden genomen.'

Besloten werd om het jongvee vanaf tien maanden te vaccineren, ondanks dat kalveren vanaf de leeftijd van één maand (of vanaf drie maanden als ze antistoffen van de moeder hebben) al gevaccineerd kunnen worden. 'Wij wilden vooral problemen met de vruchtbaarheid voorkomen tijdens inseminatie in de zomer of het najaar.'

Ook in de toekomst blijft het bedrijf inzetten op vaccinatie. 'Het jongvee krijgt een basisvaccinatie en we gaan jaarlijks hervaccineren, zodat we de bescherming optimaal houden. Dit helpt niet alleen ons bedrijf, maar draagt ook bij aan de landelijke bescherming.'

Carrousel

In de praktijk had het vaccineren weinig om handen, legt Hanenberg uit. 'Wij melken met een carrousel. De dierenarts stond op een verhoging aan het eind van de carrousel en entte alle koeien die langskwamen. Daarna zijn we langs de droge koeien gegaan en hebben we hen apart gevaccineerd.'

'De timing van de booster-enting had beter gekund. De koeien hadden last van hittestress, waardoor gedurende vijf dagen een productieverlies van zo'n twee liter melk per koe per dag optrad.' Hanenberg is ervan overtuigd dat vaccineren de enige juiste keuze is geweest. 'We hebben met eigen ogen gezien hoe zwaar sommige bedrijven getroffen zijn. Ook in onze regio hadden veel bedrijven zieke dieren en uitval. Dan weet je dat het vaccin een groot verschil heeft gemaakt.'

Ook in Noord-Nederland werd massaal gevaccineerd na de hevige uitbraak van het jaar ervoor. 'Dat was voor ons een belangrijk signaal. Als zij er zo happig op waren, hadden ze er heel veel last van gehad. Wij hadden geluk dat het ons bespaard bleef in 2023, maar dat betekende niet dat we in 2024 hetzelfde risico moesten nemen.'

Hanenberg adviseert zijn collega's om het zekere voor het onzekere te nemen. 'Hoe beter de landelijke bescherming is, hoe kleiner de kans dat het virus opnieuw hard toeslaat. Vaccineren is een kleine moeite met grote voordelen. Ik raad het iedereen aan.'