Boze proteststem leidt einde handelsverdragen in

In en rondom de land- en tuinbouw wordt dit debat eigenlijk al lang gevoerd. Zelfvoorzienende of exportlandbouw? Zorgen over milieu en grootschaligheid. De biologische landbouw wil al lang gesloten kringlopen in zo klein mogelijke gebieden. Kringloopdenken is intussen gangbaar geworden. Zie bijvoorbeeld de aandacht in Brussel voor circulaire economie.

De realiteit is dat we afhankelijker worden van internationale handel. De Nederlandse agro-export groeide vorig jaar met 4 procent naar 85 miljard euro. Inclusief machines, kassen en stallen zelfs naar 94 miljard euro. Dat kunnen we omdat we ook importeren: in 2016 voor 57 miljard euro aan agroproducten. Het een kun je niet los zien van het ander. Zo blijft FloraHolland centrale 'hub' van de internationale bloemenhandel omdat de bloemenveiling leden heeft in Afrika en Zuid-Amerika. Ook exporteren we ruim 900.000 ton kaas bij 200.000 ton import.

Dat agrohandelsoverschot bestaat dankzij de EU. Die rijke markt (een half miljard consumenten) geeft ons netto 32 miljard euro export. Met de rest van de wereld is er een handelstekort van 4 miljard euro. Vaak producten die wij zelf niet telen, zoals tropisch fruit, koffie, thee, cacao en soja. Import die wij omzetten in economische groei en banen. LTO Nederland erkent het belang van onze verbondenheid met de wereld. Feitelijk zijn twee op de drie Nederlandse agrariërs afhankelijk van de export.

Zakenman en showman Donald Trump wil een muur bouwen. Natuurlijk weet hij dat ketens internationaal geïntegreerd zijn en dat miljoenen Amerikaanse banen daarvan afhangen. Kennelijk is zijn aanpak: drama, de boel op stelten zetten, waardoor hij voor zichzelf een onderhandelingspositie creëert. Zijn achterban steunt hem. Maar krijgen zij zo een betere deal? Ik moet het nog zien. De meeste banen verdwenen door automatisering, niet door vrijhandel. De grote vraag wordt wat de ontevredenen bij de volgende verkiezingen gaan doen.