China en VS vereisen sterk Europa

Column Algemeen Klaas Johan Osinga 05 feb 2020 om 13:06uur

De Amerikaanse landbouwminister Sonny Perdue kwam vorige week langs. Een moment waarop we werden geconfronteerd met onze kwetsbare positie in een snel veranderende wereld. China is namelijk hard bezig de Verenigde Staten af te lossen als de grootste economie. De Verenigde Staten proberen het te voorkomen, maar bij de huidige trend is het over tien jaar zover.

De vraag is waar Europa, en Nederland, blijft in het machtsspel tussen de twee giganten. De Amerikaanse president Donald Trump staat niet toe om met beide landen volwaardig samen te werken. Hij zegt: 'Je werkt met mij samen. Zo niet, dan straf ik je met importtarieven. Keep America Great.'

Trump laat daarom geen mogelijkheid voorbijgaan om de Europese eenheid te ondermijnen. Hij viert de brexit als een succes. Perdue liet ook geen misverstand bestaan: er moet voor de Amerikaanse verkiezingen op 3 november een handelsdeal met de Europese Unie (EU) zijn. Trump wil namelijk herkozen worden en daarvoor heeft hij de Amerikaanse boerenstem hard nodig. In sommige staten kunnen die paar duizend stemmen net het verschil maken.

Amerikaanse druk op Nederland om chipmachinemaker ASML geen exportvergunning voor China te geven voor bepaalde hightech, geeft onze penibele situatie ook aan. Voor de Nederlandse land- en tuinbouw is China een groeiende afzetmarkt, zoals voor varkensvlees en zuivel.

Nederland en de EU moeten voorkomen dat ze tot een absolute keus tussen de Verenigde Staten en China worden gedwongen

Klaas Johan Osinga, beleidsspecialist bij LTO-team Internationaal

Volgens de voorlopige exportcijfers van landbouwgoederen over 2019 is China onze zesde afzetmarkt. De Verenigde Staten staan op plek negen. Maar China doet ook aan verdeel en heers.

In september vindt in Leipzig een top van Europese leiders en de Chinese president Xi Jinping plaats. Duitsland is dan EU-voorzitter. Maar daarvoor, in april, houdt Xi Jinping in China een bijeenkomst van de '17 + 1-club'. Dit zijn de twaalf EU-lidstaten uit Centraal- en Oost-Europa, zoals Polen, Roemenië en Tsjechië, en vijf landen die EU-lid willen worden: Servië, Bosnië, Albanië, Noord-Macedonië en Montenegro. Nederland zit niet bij die groep. Zo test China hoe sterk de Europese samenwerking werkelijk is.

Nederland en de EU moeten voorkomen dat ze tot een absolute keus tussen de Verenigde Staten en China worden gedwongen. Dat kan alleen als Europa samenwerkt. In Brusselse bijeenkomsten over handel zie ik vaak dat EU-lidstaten zelf baas willen zijn over handelsbeleid. Maar alleen als je als Europa onderhandelt en bijvoorbeeld met EU-exportcertificaten werkt, maak je kans in het internationale machtsspel.