Vaccinatie als sleutel tot een blauwtongvrij Nederland

Waar het virus in 2023 voornamelijk in Noord- en Midden-Nederland actief was, heeft het zich inmiddels door het hele land verspreid. Hierdoor wordt voor 2025 rekening gehouden met een hoge infectiedruk. Hoewel de symptomen bij rundvee minder ernstig zijn dan bij schapen, weet Paagman dat de situatie in sommige gevallen zeer ernstig was bij bedrijven waar niet gevaccineerd was.

Het blauwtongvirus vormt een serieuze bedreiging voor de diergezondheid en het dierenwelzijn. De gevolgen zijn een duidelijke achteruitgang in conditie, verminderde melkproductie, pijnlijke kreupelheid en ontschoening door klauwproblemen en vruchtbaarheidsproblemen zoals het niet drachtig worden en versteende vruchten. Paagman heeft situaties meegemaakt waarbij kalveren dood of ernstig verzwakt werden geboren, soms met neurologische afwijkingen door besmetting tijdens de dracht.

Economische impact

Naast de gevolgen voor de diergezondheid en het dierenwelzijn vormt het blauwtongvirus ook een economische bedreiging. 'Een lagere melkproductie, verhoogd sterftecijfer en vruchtbaarheidsproblemen brengen hoge kosten met zich mee', weet Paagman op basis van haar eigen ervaring en de onderzoeken van de GD. 'Bij een lagere melkproductie gaat het gemiddeld om 1,15 kilo melk per koe per dag gedurende tien weken. Dit is op een bedrijf van honderd koeien 8.000 liter melk. Het indammen van de verspreiding is dan ook cruciaal. Hoe meer dieren gevaccineerd worden, hoe minder kans het virus heeft om om zich heen te grijpen.'

Koppelimmuniteit kan BTV-3 indammen

Op basis van opgedane kennis en ervaring uit het verleden is Paagman ervan overtuigd dat vaccineren de enige oplossing is om blauwtong te bestrijden. 'Ons doel is om in 2025 alle dieren te vaccineren tegen blauwtong. Hierbij willen we bijdragen aan een vaccinatiegraad boven de tachtig procent in Nederland, waarmee we koppelimmuniteit kunnen opbouwen. Gelukkig konden we het afgelopen jaar starten met de vaccinatie. Een cruciale stap in het bestrijden van het virus. Ongeveer de helft van alle melkveebedrijven binnen onze praktijk heeft gevaccineerd.'

Volgens de dierenarts zijn er verschillende redenen om te vaccineren tegen het blauwtongvirus. 'Allereerst, en dat is de belangrijkste reden, om te voorkomen of verminderen dat de dieren ziek worden. Dieren die niet ziek zijn en zich goed voelen produceren aanzienlijk meer melk. Daarnaast is er een economisch belang. Het voorkomen of verminderen van sterfte. Tot slot is het voorkomen of verminderen van het virus in het bloed van groot belang. Daarmee wordt de kans op verspreiding door knutten verminderd en ingedamd.'

Paagman verwacht met de juiste aanpak het huidige serotype 3 te kunnen uitbannen. 'De ervaring die we bijna twintig jaar geleden hebben opgedaan moet ons helpen om het land ook nu weer blauwtongvirusvrij te krijgen.' De ervaringen uit het verleden laten zien dat blauwtong bestreden kan worden met een doeltreffende vaccinatiestrategie. 'Met de huidige kennis en de vaccins moeten we BTV-3 kunnen indammen en een gezonde toekomst voor de Nederlandse melkvee- en schapenhouderij veiligstellen.'

Zes weken immuniteitsopbouw

Het is belangrijk om dieren vroegtijdig te beschermen tegen BTV-3, voordat in mei de knutten actief worden. Veehouders die overwegen om te vaccineren moeten rekening houden met de immuniteitsopbouw.

'Ons advies aan veehouders die het afgelopen jaar niet hebben gevaccineerd is om tijdig te starten met de basisvaccinatie. Voor koeien houdt de basisvaccinatie in dat ze twee keer worden gevaccineerd met een tussenperiode van drie weken. Na vaccinatie moeten dieren zelf immuniteit opbouwen. Bij koeien duurt dit zes weken na de eerste vaccinatie.'

Dieren die het afgelopen jaar al gevaccineerd zijn, beveelt Paagman een eenmalige hervaccinatie aan om ervoor te zorgen dat ze het komende knuttenseizoen ook beschermd zijn. De duur van de bescherming van de vaccins is nog niet vastgesteld. Kalveren die antistoffen vanuit de biest hebben gekregen, kunnen vanaf een leeftijd van drie maanden gevaccineerd worden.

Goede weerstand

Doorgaans geldt dat wanneer dieren in een goede conditie zijn en een goede weerstand hebben, zij beter om kunnen gaan met ziekteverwekkers. Ook kunnen ze dan een goede bescherming opbouwen na vaccinatie. 'Een goede conditie – niet te mager of te vet – en een gezonde toevoer van vitaminen en mineralen dragen bij aan een sterk immuunsysteem', zegt Paagman.

'Ook hittestress kan een negatieve invloed hebben. Zorg altijd voor voldoende ventilatie en comfortabele leefomstandigheden. Dieren die in optimale gezondheid leven, reageren beter op vaccinatie en bouwen een sterkere afweer op.'