Agrariër moet zelf gaan verkopen

Schouten heeft een dilemma, met enerzijds agrariërs die te weinig ontvangen voor hun producten en anderzijds consumenten die meer zouden moeten betalen voor voedingswaren. Dat is voor hen met de verhoogde btw op de toch al gestegen prijzen helemaal niet mogelijk.

Dit dilemma is een gevolg van de voor de voedselveiligheid in het belang van de consumenten veelgeprezen ketenvorming; een keten van samenwerking tussen toeleveranciers aan de land- en tuinbouw, de agrariërs, de groothandel en de supermarkten en detaillisten. De herkomst en het traject van een product door de keten zijn voor iedereen traceerbaar. Dat zou van groot belang zijn voor een betere controle.

Tegengestelde belangen

Zulke ketens zijn onhoudbaar, omdat tegengestelde belangen aan elkaar worden gekoppeld. De groothandelaar wil een zo laag mogelijke prijs betalen aan de agrariër, terwijl die een hogere prijs nodig heeft.

De groothandelaar heeft te maken met supermarkten die steeds groter worden. Hij kan alleen zijn marge in stand houden als hij de kweker minder betaalt. De supermarkt heeft een ander belang en dat is dat zijn inkoopprijzen niet hoger en liefst lager zijn dan die van zijn concurrenten.

In een productie- en afzetketen trekt uiteindelijk de agrariër aan het kortste eind, want hij is de enige die moet leveren en die de geboden prijs alleen maar kan accepteren. Hij heeft geen keus, want zijn producten zijn aan bederf onderhevig en hij kan zijn productie tijdens de vaak lange oogstperiodes niet stoppen, zelfs bijna niet afremmen.

Grote bedrijven

Mede hierdoor zijn er in het kleine Nederland al enkele grote agrarische bedrijven ontstaan die meer zeggenschap en invloed hebben bij prijsbesprekingen. Want als een supermarkt niets meer krijgt van een grote producent, dan is er zomaar geen andere leverancier die onmiddellijk kan inspringen.

Maar buiten Nederland staan de ontwikkelingen ook niet stil, met soms enorm grote ondernemingen of coöperaties. Die zorgen ervoor dat in veel gevallen, gebruikmakend van onze open grenzen, de schaarste van een product wordt overbrugd, waardoor de Nederlandse producenten geen piekprijzen meer ontvangen.

Twee veranderingen nodig

Om de uitstekende concurrentiepositie van onze agrarische industrie, die wij desondanks nog hebben, te behouden, moeten er twee zaken veranderen: de agrariërs moeten weer zelf georganiseerd en actief gaan verkopen en de prijsvorming niet meer over laten aan passieve tussenschakels en Nederlandse producten moeten weer duidelijk herkenbaar in de markt worden gezet.

Dat is bijvoorbeeld mogelijk via een franchiseorganisatie waarbij zo veel mogelijk verkooppunten richting de consument zich aansluiten. Bij de gespecialiseerde detaillisten, maar ook de supermarkten via shop-in-shopovereenkomsten.

Herkomst

Zelfs voor mensen die de sector kennen, is het vaak niet direct duidelijk waar een aangeboden product vandaan komt ondanks de wettelijke regels. Omdat Nederlandse agrarische producten wereldwijd aan de top staan wegens betrouwbaarheid, moet de herkomst ook duidelijk en op afstand aan de verpakking zijn te zien. Niet alleen met slecht zichtbare aanduidingen op een etiket. Dan kan de consument weer echt kiezen.

Arie van den BergVeredelaar van groentezaden