Goedkoop Nederland kan best wat duurder

De timing was zeer ongelukkig. De oproep van Carola Schouten afgelopen maandag om meer te betalen voor een duurzamer product dat aan de maatschappelijke eisen voldoet, viel samen met het CBS-bericht over de prijsstijging bij voedingsmiddelen die in mei 3,8 procent bedroeg.

Oorzaak voor deze grootste prijsstijging in tien jaar is de verhoging van de btw op voeding van 6 naar 9 procent. Een besluit waarmee Schouten als bewindsvrouw en vice-premier mee instemde.

Verontwaardigde reacties

Het terechte prijskaartje dat Schouten hangt aan de transitie naar kringlooplandbouw werd in de media overschaduwd door verontwaardigde reacties van de 'gewone man en vrouw op straat' die vrezen voor torenhoge kassabonnen. Ouderenbond ANBO waarschuwde zelfs dat voor de laagste inkomens voedsel onbetaalbaar zou worden.

Het is jammer dat in die berichtgeving niet is meegenomen dat Nederland op het gebied van de dagelijkse boodschappen een van de goedkoopste EU-landen is.

Dure vakanties

De prijsvergelijking tussen de EU-lidstaten die het statistische bureau Eurostat bekendmaakte, bevestigt het lage prijspeil in ons land. De Nederlandse voedselprijzen liggen precies op het Europese gemiddelde. Consumenten die komende zomer naar Italië en Frankrijk trekken, zijn daar respectievelijk 11 en 15 procent duurder uit.

Duitsland ligt op ons niveau, maar in België liggen de prijzen 14 procent hoger. Wie voor vakantie naar Scandinavië trekt, kan helemaal de beurs trekken: Zweden +17 procent, Denemarken +30 procent en Noorwegen + 63 procent.

Met de lage prijzen in Nederland worden de boeren gestraft voor een geslaagde missie. Na de Tweede Wereldoorlog hebben zij hun opdracht om veel en goed voedsel te produceren tot in perfectie uitgevoerd. Ondertussen zitten in veel sectoren de primaire producenten in de knel.

Daarnaast is door de kritiek op hun werkwijze de maatschappelijke positie van de boer uitgehold. Het is dan ook vanzelfsprekend dat de minister ook van de consument een offer vraagt om het landbouwsysteem ten positieve te keren.

De vraag die na maandag boven de markt blijft hangen, is hoe Schouten die betere prijzen voor de boeren gaat afdwingen. Tussen boeren en supermarkten zijn afgelopen jaren al grote stappen gezet met onder meer Beter Leven-producten en weidemelk. In korte tijd zijn deze keurmerken de norm geworden.

Prijsgevecht over 1 ster Beter Leven

Nadeel is dat ook het prijsgevecht tussen de retailers nu wordt uitgevochten over 1 ster Beter Leven-vlees. De duurzame kwaliteit van het product waarop geconcurreerd wordt is weliswaar toegenomen, maar dat betekent nog niet dat de boer daar wat mee opschiet.

De financiering van de kringlooptransitie is daarmee een onzekere factor in Schoutens actieplan. Veel zal afhangen van de hervormingen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de beloningen die lokale overheden, waterschappen en banken ervoor over hebben. Als de minister het van de portemonnee van de burger af laat hangen, dan overschat ze de keuze die zij maken voor het winkelschap.