Verschuiving in energieverdeling drukt voetafdruk komkommers aanzienlijk

Bij de winterteelt van seizoen 2022-2023 hebben berekeningen aan de assimilatenbalans aangetoond dat meer stroom voor belichting en minder gas voor warmte de ecologische voetafdruk van een kilo komkommers verder kan verlagen.

Tijdens de teelt in seizoen 2023-2024 is gestreefd naar een stroomverbruik van 140 kilowattuur per vierkante meter voor belichting (14 kuub per vierkante meter aardgasequivalenten voor stroom) en 6 kuub per vierkante meter gas voor (buis)warmte.

Dat staat tegenover 100 kilowattuur per vierkante meter (10 kuub per vierkante meter aardgasequivalenten voor stroom) en 10 kuub per vierkante meter tijdens de teelt van seizoen 2022-2023. De totale gelijke energie-input was dus in beide jaren hetzelfde: 20 kuub per vierkante meter aardgasequivalenten.

Verdamping grootste verliespost

Bij de proeven is verdamping de grootste verliespost op de energiebalans van de kas. Dit heeft te maken met goede isolatie. Door de verdamping nauwlettend te monitoren, kan deze zo nodig worden beperkt om het energieverbruik verder te minimaliseren. Hierbij is gestreefd naar een relatieve verdamping van minder dan 100 milliliter per mol fotosynthetisch actieve straling (PAR).

Als de verdamping hoger ligt (boven 120 milliliter per mol PAR), dan draagt extra belichting niet meer positief bij aan het opwarmen van de kas. Dit omdat de extra belichtingsenergie ten opzichte van de teelt van seizoen 2022-2023 volledig in verdamping wordt omgezet.

Voor een energiebesparende teelt hebben de onderzoekers drie stappen gevolgd: energiebesparing door kasisolatie, actieve ontvochtiging met warmteterugwinning en een verlaging van de hoeveelheid verdamping in gram per mol PAR.

Resultaat uit de proef van seizoen 2023-2024 is dat ten opzichte van de proef in het jaar daarvoor meer energie werd gebruikt voor belichting, maar minder energie voor (buis)warmte. De belangrijkste maatregelen om energiedoelstellingen te realiseren, waren kasisolatie, actieve ontvochtiging met warmteterugwinning en het beperken van verdamping tot minder dan 100 milliliter per mol PAR.

Benodigde energie 19 procent lager

Met een productie van 48,8 kilo per vierkante meter was het resultaat in seizoen 2023-2024 45 procent hoger dan een jaar eerder. Dit terwijl de benodigde energie per kilo komkommer 19 procent lager was. Wel bleef de lichtbenuttingsefficiëntie (18,8 gram per mol PAR) lager dan verwacht. Dit komt mogelijk door een hoog drogestofgehalte van de vruchten (3,4 procent).

Een hogere plantbelasting had dit effect wellicht kunnen verminderen, schrijft Glastuinbouw Nederland. Volgens de belangenbehartiger tonen de resultaten aan dat een verschuiving in energieverdeling de ecologische voetafdruk van de komkommerteelt aanzienlijk kan verlagen.