Voorlopers nodig voor robotiseren glastuinbouw

‘In korte tijd zijn de arbeidslonen in de tuinbouw gestegen van 15 euro per uur naar bijna 28 euro. Schijnbaar is dat nog niet genoeg. Het is wachten tot tuinders 40 euro per uur moeten betalen. Dan ontstaat vanzelf meer noodzaak om de stap naar robotiseren te maken’, verwacht Richard Vialle van Crux Agribotics.

Vialle ging 2 oktober tijdens het Nationaal Tuinbouwcongres van Greenports Nederland in op plukrobots in de tuinbouw. De robotbouwer merkt dat tuinders terughoudend zijn. ‘Niemand wil de eerste zijn. Om een stap te zetten, heeft de tuinbouw behoefte aan voorlopers en aan budgetten voor grote projecten om inzet van robots in de praktijk goed op gang te brengen.’

Het congresthema ‘Robotisering en goed werkgeverschap’ sluit volgens Adri Bom-Lemstra, in de rol als voorzitter van Greenports Nederland, naadloos aan bij de actualiteit. Zij verwijst naar de maatschappelijke discussie over arbeidsmigranten, waarbij tot haar ergernis vaak gewezen wordt naar de tuinbouw.

Al automatiseringsstappen gezet

Bom-Lemstra constateert dat het voor tuinders lastiger is om aan goed personeel te komen. Maar ook dat op het gebied van automatisering al flinke stappen zijn gezet. ‘We beginnen niet bij nul.’

Als locatie voor het congres is toepasselijk gekozen voor Unmanned Valley op de voormalige vliegbasis Valkenburg, vlak bij het Zuid-Hollandse Katwijk. Dit is een fieldlab voor de ontwikkeling en implementatie van robots en onbemande technieken voor verschillende sectoren.

Bom-Lemstra verwelkomde daar ook landbouwminister Femke Wiersma voor haar eerste grote optreden in de glastuinbouw en André van Troost, algemeen directeur van machinefabrikant Lely, als keynote-speaker.

Vergelijking met melkrobot

Minister Wiersma legde uit waarom volgens haar robotiseren in de tuinbouwsector logisch en ook onvermijdelijk is. Van Troost maakte de vergelijking met de opkomst van de melkrobot in de melkveehouderij. Lely ontwikkelde zo’n 35 jaar geleden een van de eerste robots voor volledig automatisch melken. Inmiddels is de robotisering in de melkveehouderij zover dat de fabrikant in Maassluis al meer dan 50.000 melkrobots verkocht.

Van Troost geeft bouwers van robots voor de tuinbouw mee geduldig te zijn en niet alleen de focus te leggen op arbeidsbesparing. ‘Het is een kwestie van de lange adem voordat de grote massa overtuigd is. En dus voor ontwikkelaars om de investering terug te verdienen.’

Meer voordelen benadrukken

Lely benadrukt ook dat de melkrobot, naast de tijdsbesparing, voordelen heeft voor de gezondheid van de koe en de veehouder. ‘Bij het gebruik van plukrobots kan ik mij voorstellen dat tuinders ook voordeel hebben van dataverzameling. Zij kunnen daarmee samen met kunstmatige intelligentie hun teeltsystemen verder optimaliseren.’

Vialle van Crux Agribotics en directeur Lotte van Rijn van kassenbouwer Certhon bevestigen dat. ‘Het nemen van beslissingen op basis van data maakt de teelt niet alleen efficiënter, het helpt ook om machines die wij ontwikkelen voor automatisering beter te maken’, zegt Van Rijn.

Uurloon stijgt 30 procent

In een paneldiscussie over het versnellen van de robotisering in de tuinbouw stelt Indy Bernoster van onderzoeksbureau Gibbs Analytics, op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), te verwachten dat de uurlonen de komende vijf jaar nog met 30 procent stijgen.

‘Door nieuwe regelgeving voor bijvoorbeeld huisvesting kunnen de arbeidskosten verder oplopen. Het geeft aan dat tuinders voor automatisering de nodige investeringsruimte hebben’, aldus Bernoster.

Crux Agribotics is al ver met de ontwikkeling van een plukrobot voor komkommers, zei Vialle. In zijn rekensom gaat hij ervan uit dat de robot geschikt is voor een bedrijf van 10 hectare.

Robot vervangt 125 plukkers

‘Normaal zijn 125 mensen nodig om komkommers te plukken. Met een robot brengen we dat terug tot tien procesoperators. Alleen al door besparing op arbeidskosten kan een komkommerteler de robot in tweeënhalf jaar terugverdienen’, geeft Vialle aan. ‘Dan berekenen we nog niet de voordelen van het gebruik van data voor de oogst- en afzetplanning en betere gewasgezondheid doordat er minder mensen in de kassen lopen.’

De Nederlandse tuinbouw loopt op het gebied van robotisering internationaal niet bepaald voorop, waarschuwt Paolo de Heer, specialist data en robotica bij onderzoeksorganisatie TNO. ‘Zeker in Azië en de Verenigde Staten is de research en development-graad hoger en zijn tuinders al een stuk verder.’

Het is deels een kwestie van budgetten en financiering, stelt De Heer. Maar ook mist de roboticaspecialist een langetermijnvisie. Hij pleit net als Vialle voor meer ruimte voor grootschalige projecten met focus op robotisering in de tuinbouw.