Deense melkveehouder test flexibele ligbox in innovatieve stal

De 260 melkkoeien van Jan David in het Zuid-Deense Bylderup-Bov worden sinds drie jaar gemolken door vier Lely Astronaut A5-melkrobots. Dat bevalt hem prima. Daarvoor had hij een visgraatmelkstal. 'De positie was niet optimaal. Twee personen molken zeventig koeien per uur', zegt David.

De koeien blijven in de zomer binnen, vervolgt de melkveehouder. 'We hebben een grote huiskavel, maar de meeste percelen liggen aan de andere kant van de weg. Je kunt de koeien niet gewoon buiten laten, waarbij ze zelf naar de stal kunnen om te worden gemolken.'

Rantsoen

Aan het voerhek krijgen de koeien 5,3 kilo drogestofgras en 9,6 kilo drogestofmais. Ook eten ze dagelijks in totaal 6,6 kilo enkelvoudige grondstoffen, zoals sojaschroot, raapschroot, gerst en koolzaadschroot. Verder krijgen de koeien mineralen en calciumcarbonaat en gemiddeld 6,6 kilo krachtvoer.

Dit rantsoen past volgens David prima bij Holstein-koeien. 'Het zijn grote, sterke koeien met veel body. Ze verwerken veel ruwvoer, waar ze veel melk van produceren.'

Daarbij ligt de focus op meer gehalten en dikkere melk, omdat zuivelafnemer Arla op gehalten uitbetaalt. De ondernemer let hierop bij de stierkeuze. 'Wanneer we ze op deze manier, met veel graskuil, mais en gerst, voeren en hierop doorfokken, dan denk ik dat we naar 5 procent vet gaan. Dan heb ik veel en dure melk in combinatie met gezonde koeien. Het past beter bij mijn bedrijf dan bijvoorbeeld een Jersey.'

Bewezen stieren

Om zeker te zijn van voldoende genetische vooruitgang, kiest David voor stieren met dochterinformatie. Hij vind het risico bij alleen op DNA geteste stieren, de genomicsstieren, te groot. 'Wil ik fokken op gehalten, dan moet ik zeker zijn dat de stieren passen bij mijn fokdoel. Met genomicsstieren ben ik daar niet zeker van. Je hebt geen daadwerkelijke data van de melkproductie. Omdat in Denemarken alleen deze genomicsstieren worden verkocht, komt het sperma van stieren uit Canada en Duitsland. Maar ook uit Nederland, bijvoorbeeld van Alta Genetics.'

De ondernemer insemineert de pinken op een leeftijd van twaalf tot dertien maanden. 'Als jongvee kosten ze voer, maar ze produceren ook kooldioxide zonder dat ze melk teruggeven. Met een goede opfok zijn ze voldoende ontwikkeld. Waarom zou ik dan wachten?'
Niet alleen bij de fokkerij is David scherp, ook bij de stalinrichting. Zijn bedrijf is testbedrijf van Cow-Welfare. Het bijzonderst zijn de Flex Air Stall-boxen, waarmee een deel van de stal is uitgerust.

Ventilator

In deze boxen wordt met een ventilator lucht via grote buizen richting de box geblazen. In de flexibele bomen tussen de boxen zitten aan iedere kant gaten, vanwaaruit de lucht van buiten onder een hoek van 45 graden naar het midden van de ligbox wordt geblazen.

Eén ventilator kan zo tot honderd boxen ventileren. Daarbij komt de lucht met 2 tot 3 meter per seconde uit de pijp. Richting de koe ontstaat snelheidsverlies. Zo kan 200 kuub per uur worden ververst. Het systeem is verbonden aan een thermostaat. Boven de 18 graden Celsius gaat deze automatisch aan.

David heeft hier nu twee zomers ervaring mee. Dit bevalt hem. 'Met ventilatoren hoog in de stal is het lastig om de lucht naar beneden te krijgen, naar de koeien. De lucht wordt met dit systeem niet voorgekoeld, maar komt dicht bij de koeien. Hier blijven de koeien koel. De melkproductie blijft beter op peil. Ook liggen de koeien graag en goed in de boxen.'

De koematrassen, gemaakt van latex en polyurethaan, hebben twee zones. De voorkant is wat zachter en dikker, zodat de koeien met voldoende grip kunnen opstaan en gaan liggen. Aan de achterkant, waar het meeste gewicht van de koeien is, zijn deze matrassen wat harder. Daarbij hebben deze matrassen een afloop van 3,6 procent, zodat eventueel uitgelegen melk of urine er zo vanaf stroomt.

De melkveehouder is tevreden over de koematrassen. 'Je ziet dat de koeien er graag op liggen. Tussen de voermomenten zijn de matrassen goed bezet, wanneer het ventilatiesysteem niet aan staat.'

Snelle vreters

Dat de koeien er veel liggen, heeft volgens David ook te maken met het flexibele voerhek. Dit is aan de bovenkant open. Hierdoor kunnen de dieren hun kop omhoogdoen om het voer door te slikken. 'Volgens de producent scheelt dit bij dezelfde voeropname zes tot zeven minuten etenstijd per keer, zestig tot zeventig minuten per dag. Ook kunnen ze wat verder weg liggend voer aan.'

Zijn ervaringen zijn positief. 'De glanzende vacht laat zien dat ze gezond zijn. De lege voergang toont dat ze goed vreten. Beide komt niet alleen door het voerhek, maar ook door het rantsoen.'