Denemarken sluit ambitieus landbouwakkoord

In juni 2024 richtte de Deense regering een nieuw ministerie op dat het voortouw moet nemen in de landbouwtransitie. Na vier maanden intensief onderhandelen hebben de landbouworganisaties, de voedselverwerkende industrie, vakbonden, de Deense regering en drie politieke partijen van de oppositie vandaag een gedetailleerd plan van aanpak gepresenteerd, genaamd Grøn Trepart. De Deense regering trekt er 43 miljard kronen (5,7 miljard euro) voor uit.

De meeste aandacht ging in Denemarken naar het nieuwe stikstofbeleid, omdat Deense wetenschappers deze zomer de hoogste stikstofwaarden hebben genoteerd sinds de jaren tachtig in de Deense wateren. Denemarken heeft veel eilanden – ongeveer 400 – en 8.750 kilometer kustlijn. Veel zeearmen en drooggevallen gebieden lopen door tot diep in het land. Denemarken loopt mede daardoor het risico niet te kunnen voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water.

Herbestemmen voor natuur

Het doel is nu om de stikstofuitstoot te verminderen met 13.780 ton in 2027. Die maatregelen bestaan uit extensivering van landbouw, het herbestemmen van gebieden van landbouw naar natuurgebieden met bos of natte veengronden en het braak laten liggen van landbouwgronden als laatste redmiddel.

Opmerkelijk is dat het eiland Bornholm niet aan deze eisen hoeft te voldoen, omdat de waterkwaliteit daar in hoge mate wordt bepaald door emissies uit de Zweedse en Duitse landbouw. Denemarken gaat met deze landen onderhandelen over gezamenlijke maatregelen.

Heffingsvrije voet

De nieuwe CO2-heffing moet per 2030 in moet gaan. Het gaat om 300 kronen (40 euro) per ton CO2, om in 2035 te stijgen naar 700 kronen per ton. Maar omdat er een heffingsvrije voet is van 60 procent, komt het in feite neer op 120/350 kronen per ton, heeft het Deense landbouwdagblad LandbrugsAvisen uitgerekend.

Ruim 10 procent van het Deense grondgebied moet worden teruggegeven aan de natuur, volgens het Grøn Trepart-akkoord. Dit is nodig om de CO2-uitstoot te beperken, maar ook om de biodiversiteit in Denemarken te bevorderen. Er is een fonds in het leven geroepen waarmee de overheid grond kan aankopen van boeren, om die door te verkopen aan partijen die deze gronden willen beheren en exploiteren als natuurgebied. Het is ook de bedoeling dat hiermee de grondprijs geen grote schommelingen laat zien.