Antibioticaresistentie bij gespeende biggen in Denemarken neemt toe

Medio 2022 werd in de hele Europese Unie een verbod ingesteld om zink medicinaal in te zetten bij varkens. Dit heeft in Denemarken geleid tot een hoger antibioticagebruik in de jaren 2022 en 2023. Bovendien worden meer problemen ervaren met de resistentie tegen antibiotica, meldt Kongsted in het rapport 'Ervaringen van boeren en dierenartsen met de uitfasering van medicinaal zink voor varkens'. Dat heeft zij vanuit de Universiteit van Aarhus opgesteld in overleg met het Deense ministerie van Milieu en het ministerie van Voedsel, Landbouw en Visserij.

'Antibioticaresistentie in de varkensstapels op varkensbedrijven vandaag de dag is een concrete uitdaging. Boeren en dierenartsen ervaren het als een medicijn op hun bedrijf niet meer werkt', zegt de onderzoeker. Dat blijkt uit interviews met acht dierenartsen en tien varkenshouders.

Vergelijkbaar onderzoek

Kongsted voerde een vergelijkbaar onderzoek uit voordat het verbod op de medicinale toevoeging van zink aan varkensvoer in werking trad. Het verschil is groot, constateert ze. 'De resistentieproblematiek lijkt aanzienlijk ernstiger te zijn geworden, ondanks een verantwoord antibioticagebruik in Denemarken. De ontwikkeling van meer weerstand bij de varkens is te beperkt opgepakt.'

Sinds het zinkverbod is het antibioticagebruik bij gespeende biggen elk jaar toegenomen. Dat blijkt uit DANMAPP-rapporten van het DTU Nationale Food Institute en het Statens Serum Institut voor zowel 2022 als 2023. 'In Denemarken hebben we een relatief laag antibioticagebruik gehad, ook bij gespeende varkens. Het lijkt erop dat dit deels mogelijk was omdat zink werd ingezet', zegt de onderzoeker.

Verteringsproblemen

Volgens de dierenartsen in Kongsteds onderzoek werden op varkensbedrijven jarenlang dezelfde soorten antibiotica ingezet bij gespeende varkens. 'Nu moeten ze vaak om de paar maanden overstappen naar een nieuw type om verteringsproblemen aan te pakken. Vanwege gebrek aan resultaat zijn zelfs varkenshouders gestopt met het behandelen van biggen. Door voer met een laag eiwit te verstrekken komen de biggen erdoor, maar optimaal voelen ze zich niet en het frustreert de boeren.'

Toch zijn er ook varkenshouders waar de biggen het na een paar voeraanpassingen prima doen, zegt de onderzoeker in dit nieuwsartikel. 'In de praktijk is er een verrassend groot verschil in de resultaten en de manier hoe varkenshouders erop hebben ingespeeld. De nieuwe uitdagingen rond het spenen stellen hoge eisen aan de stalmedewerkers en de voeding.'

Speenproblematiek verminderen

Zeugen die minder maar zwaardere en robuustere biggen werpen, later spenen of meer ruimte geven kunnen de speenproblematiek verminderen. Deze methoden worden niet of amper toegepast omdat het uit economisch oogpunt onrealistisch lijkt te zijn. Het draait om zoveel mogelijk en zo goedkoop mogelijk biggen produceren.

Het effect kan volgens Kongsted gunstig zijn, maar zullen de productiviteit van varkensbedrijven verlagen. 'Een beloning voor een beter dierenwelzijn en minder antibioticagebruik krijgen varkenshouders niet. Integendeel. Omstandigheden die voor een beter dierenwelzijn zorgen en de behoefte aan antibiotica verminderen, kosten hen doorgaans geld.'