Wiersma: 'Uitspraak Raad van State betekent vooral onzekerheid'

Wiersma had eerder op de dag al een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met daarin een korte reactie. Tijdens een debat over stikstof, het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en natuur kwam ze hier op terug. 'De rechtspraak over intern salderen is nu gewijzigd. Dat heeft gevolgen voor natuurvergunningverlening voor projecten die stikstofdepositie veroorzaken. Industrie, infrastructuur, landbouw, ander bedrijfsleven en woningbouw worden geraakt.'

De minister geeft aan de uitspraak de komende tijd te bestuderen en de gevolgen en consequenties nauwkeuriger in kaart te brengen. 'Ik denk dat we allemaal beseffen dat deze uitspraak echt gevolgen heeft en veel onzekerheid met zich meebrengt voor bedrijven en ondernemers. Wij zullen zo snel mogelijk met bredere informatie hierover naar de Kamer komen.'

In de kern komt de uitspraak erop neer dat intern salderen weer vergunningplichtig wordt. Dit betekent dat boeren (en andere ondernemers), die hun bedrijf binnen de bestaande stikstofruimte willen aanpassen of uitbreiden, opnieuw een natuurvergunning moeten aanvragen. Dit geldt voor zowel lopende als toekomstige vergunningsprocedures. De uitspraken zijn direct van toepassing op alle lopende procedures over activiteiten waarvoor intern is gesaldeerd.

Bovendien geldt dit ook met terugwerkende kracht voor bedrijven die na 1 januari 2020 via intern salderen toestemming hebben gekregen om (uitbreidings)projecten uit te voeren waarvoor geen natuurwetvergunning noodzakelijk was. Deze bedrijven krijgen tot 2030 de tijd om hun situatie opnieuw te laten beoordelen en goed te laten keuren. Gedurende deze tijd kunnen provincies echter niet handhaven tegen de activiteiten.

De uitspraak van de Raad van State zorgt ervoor dat het additionaliteitsbeginsel nu niet alleen voor extern salderen, maar ook voor intern salderen geldt. Dat betekent dat eerst een structurele daling van stikstof bereikt moet worden voor vergunningen mogen worden verstrekt.

Op termijn illegaal

LTO Nederland is verbijsterd over de gang van zaken, blijkt uit een schriftelijke reactie. 'Door de uitspraak van de Raad van State ontstaat een nieuwe groep die onterecht met juridische onzekerheid te maken krijgt. Zo komt er weer een groep van bedrijven die gedaan heeft wat de overheid en Raad van State vroegen, maar op termijn illegaal dreigen te worden.'

De belangenorganisatie vindt dat niet uit te leggen en maakt zich ernstige zorgen. 'Veel provincies geven nu geen, of nauwelijks, natuurwetvergunningen af met extern salderen omdat ze additionaliteit niet kunnen of willen onderbouwen. Als provincies dezelfde lijn voor intern salderen gaan hanteren, dreigt veel economische activiteit op slot te gaan. Juist ook omdat dat zou betekenen dat verbeteringen voor natuur moeilijk, of helemaal niet meer, vergunbaar zijn.'

Er is wat LTO Nederland betreft maar één oplossing en dat is dat provincies, in overleg met het Rijk, bij ieder stikstofgevoelig Natura 2000-gebied tot een adequate invulling komen van additionaliteit. De A12/15 uitspraak biedt daar aanknopingspunten voor, denkt de organisatie.

Daling van stikstof

In de ogen van LTO Nederland is de structurele daling van stikstof, die de Raad van State vereist, al ingezet en gaat die daling met de plannen van het kabinet (waaronder bedrijfsemissiesturing, innovatie en vrijwillige opkoop) wat de landbouw betreft ook gestaag door.

Daarnaast heeft het Rijk veel geld gereserveerd voor natuurmaatregelen, constateert LTO Nederland. 'Daarmee zou additionaliteit voldoende ingevuld kunnen worden. Rijk en Provincies moeten daar daarom voortvarend mee aan de slag.'