Rechtbank: 'Overheid moet keuzes maken in stikstofdossier'

Er is nog steeds geen structurele oplossing voor de stikstofproblematiek en het kabinet heeft ook geen concrete plannen. Het stikstofprobleem is weliswaar complex, zegt de rechtbank, maar het is niet aan de samenleving uit te leggen dat de overheid na vijfenhalf jaar nog steeds geen duidelijke keuze heeft gemaakt.

De melkveehouder wil uitbreiden met een stal voor 10.000 vleeskuikens. De agrariër heeft in 2017 een vergunning voor deze stal aangevraagd. Die is zowel in 2018 als in 2023 verleend, maar nu tot twee keer toe vernietigd door de rechtbank nadat onder andere natuurorganisaties naar de rechter stapten.

Dubbel pech

Deze zaak laat volgens de rechtbank zien hoe de stikstofproblematiek in een concreet geval kan uitpakken. Een ondernemer kan dubbel pech hebben, simpelweg door te vertrouwen op het beleid van de overheid. Eerst op het Programma Aanpak Stikstof (PAS) en later op de innovatieve mogelijkheden van een emissiearm stalsysteem. Beide routes bleken juridisch onhoudbaar, waardoor het bedrijf nu – ruim zeven jaar en twee vernietigde vergunningen later – nog niets is opgeschoten.

De rechtbank kan de frustratie die deze agrariër hierover heeft goed begrijpen. De bestuursrechters van de rechtbank Midden-Nederland hebben in 2021 in een serie uitspraken al eens benadrukt dat het aan het kabinet en aan de wetgever is om in actie te komen voor het maatschappelijke vraagstuk van de stikstofproblematiek. Zij vinden niet dat dit aan de rechters overgelaten moet worden. 'Nu moet de rechtbank weer het slechte nieuws brengen.'

Er is ook begrip voor de positie van de lokale overheden. De gemeenten en provincies weten niet goed hoe ze verder moeten, stelt de rechtbank, zolang door de landelijke overheid geen keuzes worden gemaakt. De lokale overheden moeten het eerlijke verhaal vertellen en duidelijk zijn over wat wel, maar vooral ook niet, kan. 'Daar hebben agrarisch ondernemers meer aan dan eindeloos te moeten wachten en te hopen.'

Opnieuw kijken

In de zaak van de agrariër uit Zeist oordeelt de rechtbank dat gemeente Zeist samen met provincie Utrecht opnieuw naar de vergunning voor de pluimveestal moet kijken.

De rechtbank geeft ook in twee andere stikstofzaken de natuurorganisaties gelijk. In de ene zaak moet provincie Flevoland opnieuw kijken naar de mogelijkheid om een zogenoemde PAS-melder uit Emmeloord te legaliseren. Ook daar ging het over een emissiearm stalsysteem. In de andere zaak moet provincie Utrecht opnieuw kijken of het nodig is om bestaande natuurvergunningen in te trekken rondom het natuurgebied Kolland & Overlangbroek, nabij Wijk bij Duurstede.