Winter in de boomgaard: verbeterplannen maken

‘Gebruik de winterperiode om de uitdagingen van je bedrijf in kaart te brengen. Zet de knelpunten op een rij en bedenkt hoe je ze wilt oplossen. Bij goede weersomstandigheden kun je dan direct aan de slag!’ Met deze oproep zet Nico van Geest, specialist Fruitteelt bij Agrifirm, zowel de fruitteler als het team van adviseurs en specialisten op scherp. Want als de winterperiode een tijd is van reflectie en plannen maken, dan bewijst het fruitteam van Agrifirm in dezelfde periode haar waarde door kennis, individuele begeleiding en werkende adviezen aan te bieden.

Volgens Van Geest begint het inventariseren van knelpunten op het bedrijf bij de bodem van de boomgaard. Daarbij draait het om bodemvruchtbaarheid, bodemstructuur en vochthuishouding. ‘De bodem is een belangrijk fundament onder het bedrijf. En de waarde ervan neemt alleen maar toe. De bodem moet voor je blijven werken om de groei van de bomen en vruchten op peil te houden. Door wetgeving mag je immers steeds minder stikstof strooien.’

Een complicerende factor is dat de winterperiode steeds vaker erg nat verloopt. Werkzaamheden om de bodem te verbeteren, zijn dan niet tot nauwelijks uit te voeren. ‘Juist die natte winters vragen om een goede voorbereiding’, betoogt Van Geest. ‘Zodra het weer en de bodem het toestaan, moet je direct aan de slag. Dat kan alleen als je weet wat je moet doen en de middelen klaar hebt staan. Dat is de kracht van een goede voorbereiding.’

Zorg voor recente analyses

Het op peil houden van de bodemvruchtbaarheid start met regelmatige bodemanalyses; eens per drie tot vier jaar. Vaste bodemkenmerken als pH, organische stof en de bodemvoorraad aan nutriënten zijn belangrijk om gedurende de winter te beoordelen en eventueel bij te sturen. ‘Onze adviseurs hebben een rekentool waarmee je – op basis van recente bodemanalyses - een praktische onderhoudsgift berekent. Zo houd je de nutriëntenlevering van de bodem voor langere tijd eenvoudig op peil’, zegt Van Geest.

Hij benadrukt dat het onderhouden van de bodemvruchtbaarheid een jaarlijkse activiteit is, bijvoorbeeld in de vorm van een kleine hoeveelheid compost of champost. Eén grote gift voor meerdere jaren verstoort de balans in de bodem. ‘Ook daarom is het belangrijk om in de winterperiode een goed plan te maken. Als organische stof een knelpunt is, bedenk dan een werkwijze hoe je dat in vijf jaar gaat oplossen. Stap voor stap verbeteren werkt echt beter dan één grote aanpassing in één keer.’

Een belangrijk voedingselement waar fruittelers aandacht voor moeten hebben is calcium (Ca). Dit element beïnvloedt zowel de vruchtkwaliteit – bijvoorbeeld stip bij appels - als de bodemstructuur en -draagkracht. Daarnaast heeft calcium een relatie met de opname van stikstof door het gewas. Calcium is in de bodem gebonden aan het kleihumuscomplex (CEC).

‘Het beïnvloeden van die CEC – zowel in omvang als in bezetting – is ook een aandachtspunt in de winterperiode’, legt Van Geest uit. ‘En welke nutriënten aan het CEC zijn gebonden, kun je via een gerichte bemesting beïnvloeden. In de perenteelt is bijvoorbeeld de hoeveelheid kalium aan het CEC van belang in verband met de vruchtkwaliteit.’

Nieuwe vormen drainage

Door het veranderende klimaat is de vochthuishouding in de boomgaard tot slot ook een thema dat in de winterperiode besproken moet worden. Traditioneel betekent dit het schoonhouden van bestaande drainagebuizen. Maar Van Geest benadrukt dat de echte uitdaging is dat fruitpercelen met zowel heftige neerslag als met periodes van droogte moeten kunnen omgaan.

‘Water vasthouden wordt steeds belangrijker’, stelt de specialist Fruitteelt. ‘Dat kan bijvoorbeeld door het profiel van de rijpaden aan te passen. Leg je de paden bol met ondiepe greppels naast de grasbaan, dan infiltreert het water makkelijk in de bodem voor periodes van droogte. En bij zware buien zorgt de greppel voor afvoer van het hemelwater naar de sloot.’