'Staatssteunregels overtreden bij opkoop Gelderse veehouderijen'

Gelderland besloot gedurende het aankoopproces tot twee maal toe om de Europese Commissie niet in te lichten. Volgens EenVandaag lopen de boeren die het betreft daardoor een groot financieel risico.

In het geheime document uit februari 2023 wordt beschreven dat de aankoop van de bedrijven wringt met Europese regelgeving. Gedeputeerde Staten besloten dit stil te houden 'in de hoop dat de Europese Commissie er niet achteraan zou gaan', aldus EenVandaag. Als de Europese Commissie besluit om dit alsnog te doen, kan dit grote financiële gevolgen hebben voor de veertien betrokken veehouders.

Het gaat om boerenbedrijven die zijn uitgekocht op basis van de provinciale Beleidsregels aankoop vleeskalverhouderijen (vijf aankopen) en de Rijksregeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden (MGO-1, acht aankopen in Gelderland). Het kostte de provincie, die ervan uitging dat dit niet gemeld hoefde te worden in Europa, 28 miljoen euro.

In het document uit 2023 staat dat ambtelijke gesprekken tussen het (toenmalige) ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de Europese Commissie 'hebben geleid tot andere inzichten'. De inschatting van de provincie is dat de Europese Commissie de steun ongeoorloofd zal verklaren.

Pieter Kuypers, hoogleraar Europees en nationaal aanbestedingsrecht van Radboud Universiteit in Nijmegen, zegt tegen EenVandaag: 'Het is een scheve schaats. Zelfs als je het achteraf zou melden, blijft staan dat je de staatssteunregels hebt overtreden.'

Risico bij de boer

Opmerkelijk is dat de overheid geen sancties van de Europese Commissie krijgt voor het overtreden van staatssteunregels, zegt Kuypers. Het financiële risico ligt volledig bij de boer. 'Die zal de staatssteun ongedaan moeten maken.' Volgens hem gaat het, inclusief rente, al gauw om miljoenen euro's die terugbetaald moeten worden.

Provincie Gelderland wilde niet voor de camera van EenVandaag reageren, maar laat schriftelijk weten goede redenen te zien dat er geen sprake is van staatssteun. 'De veehouderijen zijn voor een marktconforme prijs aangekocht. De markt is dus niet verstoord. We hebben om die reden geen actie ondernomen. We staan nog steeds achter deze keuze en hebben ons doel behaald: de stikstofuitstoot in Gelderland verlagen.'