Datum van sluiten omstreden Mercosur-deal met potlood geprikt op begin december

Uruguay is van 2 tot 4 december gastheer van een Mercosur-top, wanneer het Argentinië van president Javier Milei het roulerende voorzitterschap van het blok zal overnemen. In de week van 25 november is een serie gesprekken gepland in Brazilië om de resterende mazen in de wet te dichten, weet een ambtenaar van de Europese Commissie. Zo is er nog geen consensus over kwesties over overheidsopdrachten, de milieuparagrafen en de juridische structuur.

Volgens de anonieme bronnen in Brussel voeren de Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay en Bolivia de druk bij de Europese Unie (EU) op om de deal snel te sluiten. 'Alle kaarten liggen op tafel. Ze willen er zeker van zijn dat er een akkoord is, zodat Ursula (Von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie) niet voor niets vliegt', zegt een persoon die op de hoogte is van de gesprekken tussen de EU en Mercosur. Deze persoon kreeg anonimiteit vanwege de gevoeligheid van de zaak.

Veel boeren zijn tegen de komende handelsdeal met de Zuid-Amerikaanse landen, onder meer vanwege angst voor de import van goedkopere producten die mogelijk ook niet niet aan dezelfde eisen hoeven te voldoen als de Europese varianten.

Boerenprotesten

In Brussel protesteren boeren woensdag tegen het handelsakkoord. Later deze week staan protesten op stapel in Frankrijk. De grote boerenprotesten in Europa eerder dit jaar dwongen de onderhandelaars van de Mercosur-deal om de gesprekken toen in de ijskast te zetten.

Ook LTO Nederland sprak zich onlangs nog uit tegen het sluiten van de deal. 'We kunnen niet accepteren dat de agrarische sector wordt behandeld als onderhandelingstroef om de export van andere goederen te bevorderen', stelt LTO. 'Het resultaat van de onderhandelingen zou de agrarische sector in Europa blootstellen aan (meer) oneerlijke concurrentie met negatieve gevolgen voor de concurrentiepositie en het inkomen van boeren en tuinders en voor de werkgelegenheid in de agrarische sector.'

Er wordt al meer dan twintig jaar gewerkt aan het handelsakkoord. Nu is er volgens insiders grote haast geboden om eindelijk de handtekeningen te zetten, omdat China en de Zuid-Amerikaanse landen openlijk met elkaar flirten om meer handel te gaan drijven. Zelfs de Chinese president Xi Jinping reist volgende week naar Brazilië voor de G20-top.

Een deal tussen de EU en de Mercosur-landen zou een gemeenschappelijke markt creëren van bijna 800 miljoen mensen, goed voor een vijfde van het wereldwijde bruto binnenlands product. Voor zijn Europese aanhangers, onder leiding van Duitsland, had het pact al lang moeten worden gesloten, omdat China zijn economische voetafdruk over het Zuid-Amerikaanse continent uitbreidt en Europese bedrijven opzijduwt. 'Als we geen handelsovereenkomst sluiten, dan zal deze leegte echt worden opgevuld door China', zegt de nieuwe EU-buitenlandchef Kaja Kallas. Tussen 2020 en 2022 zijn de Chinese investeringen in Latijns-Amerika volgens haar met 34 keer toegenomen.

Non

Frankrijk is binnen de EU de grootste tegenstander van Mercosur, voornamelijk gedreven door angst voor een golf van import van landbouwproducten. Maar nu president Emmanuel Macron flink aan invloed heeft ingeboet na nederlagen bij de Europese en nationale verkiezingen, wordt het voor hem lastiger om de deal tegen te houden.

Frankrijk staat redelijk alleen in deze kwestie en behaalt geen gekwalificeerde minderheid – die ten minste 35 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigt – om de deal eventueel te blokkeren als het Europees Parlement erover stemt.

Troef

De aanstaande EU-landbouwcommissaris Christophe Hansen is groot voorstander van het handelsakkoord tussen de EU en de Mercosur-landen. 'Internationale handel biedt kansen. We voeren meer uit dan in, zelfs 230 miljard euro aan voedingsmiddelen. Dat is een troef voor de landbouw.'

De angst van Frankrijk en enkele lidstaten uit het midden en oosten van Europa voor een ongelijk speelveld begrijpt Hansen. 'We moeten goed naar de voorwaarden kijken. Ik doe al het mogelijke om tot een zekere wederkerigheid te komen. Daarbij moeten producten die niet geschikt zijn voor onze markten op een zwarte lijst komen.'