Nederlands coöperatiemodel inspireert Indonesische boeren

Indonesische boeren zetten moedige stappen richting meer zeggenschap over hun eigen bestaan, geïnspireerd door lessen uit het Nederlandse coöperatiemodel. Met ondersteuning van Agriterra werken zeven primaire coöperaties in de palmolieteelt aan de oprichting van de eerste palmoliefabriek in eigendom van boeren in Indonesië.

Deze stap kan hun rol in de waardeketen volledig veranderen: in plaats van te vertrouwen op tussenhandelaren, kunnen ze straks zelf palmolie verwerken en verkopen. De potentiële voordelen zijn duidelijk: hogere winsten, een sterkere marktpositie en meer duurzaamheid door betere coördinatie, zoals het gefaseerd vernieuwen van plantages om inkomensverlies te voorkomen.

Edwin Michiels, portefeuillehouder Natuur, Klimaat & Energie bij LTO Nederland en directeur Coöperatiezaken bij Vitelia, speelde een belangrijke rol in deze ontwikkeling. Tijdens een recente reis naar Indonesië als Agripool-expert gaf Michiels een training over ledenbetrokkenheid en ging hij in op de zorgen van boeren over de risico’s van samenwerking.

'Het belangrijkste wat ontbrak, was het vertrouwen dat hun investering veilig is,' legt hij uit. De boeren waren bang om zeggenschap en spaargeld kwijt te raken. Michiels hielp hen inzien dat ze gezamenlijk eigenaar zijn van de nieuwe palmoliefabriek. 'Dus je investeert in je eigen bedrijf', benadrukt hij. Met voorbeelden uit de Nederlandse landbouwgeschiedenis en zijn eigen ervaringen bij Vitelia toonde Michiels aan hoe samenwerking en gedeeld eigenaarschap succes hebben gebracht in vergelijkbare situaties. Dit gaf de boeren vertrouwen om stappen vooruit te zetten.

Uitdagingen overwinnen

Hoewel de vooruitgang hoopgevend is, zijn er nog obstakels te overwinnen. Indonesische wetgeving verbiedt bijvoorbeeld directe fusies tussen coöperaties, wat de oprichting van secundaire coöperaties ingewikkeld maakt. Toch blijft Michiels optimistisch: 'Het besef dat gezamenlijke inspanningen tot meer succes leiden, is er al.'

Daarnaast ondersteunen de lokale medewerkers van Agriterra de coöperaties actief en bieden begeleiding om hen bijvoorbeeld sterker te maken in bestuur.

Reflectie

Voor Michiels zelf was de reis zowel indrukwekkend als verhelderend. 'Ervaren hoe coöperaties werken in verschillende contexten benadrukt de veerkracht en vindingrijkheid van boeren, terwijl het me ook herinnert aan de voordelen die we in Nederland vaak als vanzelfsprekend beschouwen', deelt hij.

'Ik maak daarom bewust ieder jaar een week vrij om als Agripool-expert op pad te gaan. Het is ongelooflijk waardevol om mensen te ontmoeten, samen uitdagingen aan te pakken en een kant van een land te ontdekken die je anders nooit zou zien. Het is een voorrecht om op deze manier bij te dragen.'