Stikstofaanpak Wiersma uitgelekt, Greenpeace vindt het onvoldoende

Dit kabinet trekt 5 miljard euro uit voor de aanpak van het stikstofprobleem en het herstel van de natuur en biodiversiteit. Tijdens debatten is de minister al diverse keren gevraagd waaraan ze dat gaat besteden. Het budget is een stuk lager dan het transitiefonds van ruim 20 miljard euro van de vorige regering.

Uit de voorlopige plannen blijkt, naast de 2,2 miljard voor innovatie, dat er 1 miljard euro naar de nieuwe brede beëindigingsregeling gaat. Voor maatregelen om de mestcrisis op te lossen is een half miljard uitgetrokken en naar 'overige prioriteiten' zoals het helpen van de PAS-melders gaat 450 miljoen euro. Voor natuurherstel is zo'n 750 miljoen euro gereserveerd.

Schuiven in budgetten

Of de budgetverdeling blijft zoals die in de conceptbrief staat is afhankelijk van de coalitiepartijen. Wiersma moet er nog mee naar de ministerraad. Bij onder meer de VVD zijn er zorgen over de rechtszaak die Greenpeace tegen de staat heeft aangespannen. Daar is volgende week dinsdag weer een zitting over. Mogelijk proberen partijen daarom meer budget te schuiven naar de beëindigingsregeling.

VVD-Kamerlid Thom van Campen uitte onlangs zijn zorgen over het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de gevolgen daarvan voor de Greenpeace-zaak. De milieubeweging vindt dat de overheid veel meer moet doen om de natuur te beschermen tegen stikstof. In een eerdere uitspraak wees de rechter de eis af juist omdat het vorige kabinet het NPLG aan het optuigen was.

Voor de brede opkoopregeling laat Wiersma onderzoeken of deze kan worden ingezet voor verouderde bedrijven en veehouderijen met hogere ammoniakemissie. De minister stelt in een woensdag verzonden Kamerbrief dat circa de helft van alle veehouderijlocaties in Nederland nog geen aanspraak heeft kunnen maken op een van de eerdere vrijwillige stoppersregelingen.

Bereidheid beëindigingsregeling

Met de nieuwe regeling moet die groep boeren worden bereikt, omdat daar volgens de bewindsvrouw de bereidheid om deel te nemen groter zal zijn dan in de groep die al van eerdere regelingen gebruik kon maken. Een verwachting van de emissiereductie van ammoniak en broeikasgas die de nieuwe beëindigingsregeling gaat opleveren kan Wiersma nog niet geven.

In een reactie op de plannen van de landbouwminister spreekt Greenpeace-directeur Andy Palmen van een 'makkelijke pr-stunt' en het 'opbakken van de reeds aangekondigde voorstellen uit het hoofdlijnakkoord' die 'als nieuw worden gepresenteerd'.

Volgens Palmen is er aan goede voornemens en plannen, al veel kabinetten op rij, geen gebrek als het om stikstof gaat. 'We hebben echter bewezen effectieve maatregelen nodig, die daadwerkelijk zorgen voor voldoende stikstofreductie waardoor de meest kwetsbare natuur wordt gered. Dit lijkt nu vooral paniekvoetbal.'

Vergelijking Urgenda-zaak

De rechtzaak van Greenpeace is te vergelijken met de Urgenda-zaak uit 2015. Daarbij wees de rechter de eis toe en moest de overheid versneld extra maatregelen nemen om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Winst voor Greenpeace in de stikstofzaak kan hetzelfde betekenen voor dit kabinet en zou de plannen die minister Wiersma heeft voor de land- en tuinbouw flink kunnen verstoren.

De landbouwcommissie debatteerd donderdagmiddag in de Tweede Kamer met minister Wiersma over het mestbeleid. De kans is groot dat na het uitlekken van de Kamerbrief ook de stikstofaanpak op de agenda komt te staan.

Het debat is vanaf 13 uur hieronder live te volgen of op de website van de Tweede Kamer.