Consument bezorgd om betaalbaarheid van vlees

Nederland Vleesland is een coalitie van organisaties uit de vleesketen, waarbij onder meer LTO Nederland, de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) en de Koninklijke Nederlandse Slagers zijn aangesloten. Het onderzoek is bedoeld om in beeld te krijgen hoe Nederlanders denken over vlees en bouwt voort op eerdere onderzoeken van de POV (2021 en 2022) en de pluimveesector (2021). Aan het onderzoek deden 2.550 mensen mee.

Uit de resultaten blijkt dat 44 procent van de consumenten vlees altijd of bijna altijd op basis van de prijs kiest. Bij een onderzoek uit 2021 was dat nog 30 procent. Onderzoeker Klaas Dijkstra koppelt deze ontwikkeling aan de veranderende economische omstandigheden, zoals de inflatie en gedaalde koopkracht. Deze conclusie benadrukt volgens hem ook het belang van prijs als beslissende factor bij de aankoop van vleesproducten.

70 procent van de deelnemers vindt dat de politiek ervoor moet zorgen dat vlees betaalbaar moet blijven voor lagere inkomensklassen. De meerderheid van de respondenten, 67 procent, is van mening dat de overheid geen restricties moet opleggen aan de consumptie van vlees. 76 procent ziet vlees ook in de toekomst op het menu staan.

Hogere productiekosten

Door diverse redenen wordt de vleessector geconfronteerd met toenemende regelgeving, wat de productiekosten verhoogt zonder dat dit altijd wordt doorberekend. De bereidheid van consumenten om bij te dragen aan deze kosten neemt af; het percentage respondenten dat bereid is hiervoor te betalen, daalde van 44 procent in 2022 naar 37 procent in 2024.

POV-voorzitter Linda Verriet vindt dat de politiek conclusies moet trekken uit de uitkomsten uit het onderzoek . 'Er komen door focus op duurzaamheid en dierenwelzijn enorme lasten op het boerenerf terecht, terwijl de koopkracht van de consument onder druk staat. Als we produceren wat de markt niet vraagt en niet kan betalen, dan is dat het failliet van de sector. Ik pleit voor het spreiden van de invoering van duurzaamheidsmaatregelen over een langere periode.'

Ook vlees met een keurmerk staat onder druk. De groep consumenten die bewust vlees met het Beter Leven-keurmerk koopt is gedaald van 51 procent in 2021 naar 43 procent in 2024. In 2021 noemde 59 procent dierenwelzijn als belangrijke reden. In 2024 is dit percentage gedaald naar 45 procent. Het milieu werd in 2021 door 30 procent van de respondenten genoemd, terwijl dit in 2024 is gedaald naar 17 procent.

Dit veronderstelt volgens Dijkstra een mogelijke afname van de nadruk die consumenten leggen op welzijnsaspecten bij de consumptie van vlees met het Beter Leven-keurmerk. Hij schrijft dit toe aan verschillende factoren, waaronder veranderingen in percepties, beschikbaarheid van alternatieven, betaalbaarheid van voedingsproducten of veranderende consumentenvoorkeuren.

Smaak weegt het zwaarst

Uit het onderzoek blijkt dat 95 procent van de mensen vlees eet. 29 procent eet dit jaar wel minder vlees dan vorig jaar. Het eten van vlees wordt door 64 procent van de mensen belangrijk tot zeer belangrijk gevonden. De meestgenoemde reden om vlees te eten is dat ze het lekker vinden (68 procent). Op de tweede plaats (45 procent) komt de behoefte om een gevarieerde hoeveelheid bouwstoffen binnen te krijgen.

Uit het onderzoek blijkt ook dat respondenten denken dat er meer vegetariërs en veganisten zijn dan er feitelijk zijn. Gemiddeld denken mensen dat ongeveer 74 procent van de bevolking vlees eet, terwijl uit het onderzoek blijkt dat 95 procent van de bevolking vleeseter is.

Ook zijn er kennishiaten over de aanwezigheid van bepaalde stoffen in Nederlands vlees dat wordt verkocht in supermarkten of bij slagers. Zo denkt 46 procent dat er hormonen aanwezig zijn in het vlees, ondanks dat groeihormonen bij de productie van rundvlees in de Europese Unie verboden zijn. Verder denkt de helft dat antibiotica aanwezig zijn in Nederlands vlees. Dit terwijl gehanteerde regelgeving ervoor zorgt dat er geen restanten van antibiotica in vlees dat voor consumptie wordt verkocht, aanwezig mogen.

Verriet vindt dat de sector hiermee aan de slag moet. 'We gaan er teveel van uit dat mensen wel weten hoe het zit, maar dat is niet zo. We zullen steeds moeten herhalen aan welke kwaliteitsstandaarden we al voldoen.'