'Pak oorzaak van slecht oogsten aan'

De opbrengsten van granen en oliezaden in de Europese Unie stagneren sinds 2000. De oogsten van 2022 en 2023 behoren tot de slechtste in tien jaar. Helaas lijkt 2024 nog slechter te worden, met een verwachte productie die minstens 9 procent onder het tienjarig gemiddelde ligt. Als cyclische neergangen terugkeren, duidt dat op onderliggende structurele problemen die niet langer genegeerd kunnen worden.

De stagnatie in opbrengsten, en zelfs de daling in productie, kan worden toegeschreven aan diverse onderling verbonden factoren, met klimaatverandering als centrale aanjager. Door de jaren heen zijn extreme weersomstandigheden frequenter geworden, wat heeft geleid tot ernstige verliezen, hetzij door droogte, of overmatige regenval en overstromingen.

Veranderende weerpatronen hebben ook de druk van onkruid, plagen en ziekten vergroot. Ondertussen wordt het scala aan hulpmiddelen dat boeren ter beschikking staat om deze plagen en ziekten te bestrijden, kleiner. Terwijl in 2001 zo'n negenhonderd actieve stoffen beschikbaar waren in de Europese Unie, zijn dat er nu minder dan 470.

Onacceptabel traag tempo

Alternatieven, zoals biologische bestrijdingsmethoden, worden in een onacceptabel traag tempo beschikbaar gesteld. Het ontwikkelen van nieuwe gewasvariëteiten die zijn aangepast aan extreme weersomstandigheden gaat langzaam.

Verlies van productiviteit en kwaliteit betekent feitelijk een verlies van inkomsten en een lagere leveringszekerheid van Europese productie op het gebied van voedsel, veevoer en grondstoffen voor biobrandstoffen. Daarbij zijn de productiekosten sinds de coronapandemie dramatisch gestegen, met name die van meststoffen.

Het tweede probleem komt voort uit de liberalisering van de handel met Oekraïne, waardoor de Europese markt overspoeld is met Oekraïense granen en oliehoudende zaden tegen lage prijzen. Dit leidde tot een overaanbod op de Europese markt, waardoor de prijzen daalden tot onhoudbaar lage niveaus.

Gelijk speelveld

Meer dan ooit is het tijd dat de Europese Unie daadkrachtig optreedt om de ambitie van de graan- en oliezadensector te herstellen. We moeten Oekraïne blijven steunen, maar er is een evenwichtige aanpak nodig. De herziening van de overeenkomst met Oekraïne moet waarborgen bevatten om de import te beperken en een gelijk speelveld te garanderen voor wat betreft productienormen. Er moet een concurrerende omgeving voor meststoffen worden gecreëerd.

Tot slot moet de Europese Unie, als het gaat om het bieden van hulpmiddelen die boeren nodig hebben om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden, het probleem met grotere urgentie aanpakken. Er zijn veel mogelijke wegen om te verkennen, maar het vinden van oplossingen vereist aanzienlijke investeringen, een pragmatische aanpak die gegrond is in de realiteit en een sterke politieke wil.

Europese boeren hebben vertrouwen in de toekomst en zijn bereid om te werken aan het vinden van oplossingen, maar ze kunnen dit niet alleen. De steun en inzet van de Europese instellingen zijn essentieel.