Verordening diertransporten is betrokkenen nog veel te vaag

Het gesprek moet de leden van de Landbouwcommissie van de Tweede Kamer inzicht bieden in de door de Europese Commissie gepresenteerde voorstellen om het dierenwelzijn tijdens diertransport te verbeteren. De Kamer kan via landbouwminister Femke Wiersma vervolgens in Europa op aanpassingen aandringen.

De verordening moet duidelijker worden opgesteld om verschillen van interpretatie uit te sluiten. Deze mening delen toezichthouder NVWA, vertegenwoordigers van de sector waaronder LTO Nederland, Vee & Logistiek Nederland en Globifield en woordvoerders van dierenwelzijnsorganisaties Eyes on Animals en de Dierenbescherming. Het gevolg is dat er verschillen in handhaving optreden, een ongelijk speelveld ontstaat en onnodig dierenleed is, stellen de betrokken partijen.

Voorzitter Helma Lodders van Vee & Logistiek Nederland vatte de bezwaren kort samen door te wijzen op ongedefinieerde termen als 'voldoende', 'geschikt' en 'adequaat' die veelvuldig worden gebruikt in de verordening. De termen staan open voor verschillende interpretaties, zo stelt ze. LTO Nederland wijst er ook op dat onduidelijkheden in de Europese wetgeving uiteindelijk leiden tot nationale invulling, met een 'kop' op het Europese beleid. Daardoor is er geen sprake van een gelijk speelveld in de Europese Unie.

Wetenschappelijk onderbouwd

LTO hamert er ook op dat de voorgestelde maatregelen wetenschappelijk onderbouwd moeten zijn. De verordening is gebaseerd op rapportages van de Europese organisatie Efsa. Deze rapportages bestaan uit wetenschappelijke onderbouwingen, maar als de wetenschap ontbreekt wordt teruggegrepen op adviezen op basis van 'expert opinion'. LTO vreest dat de negatieve effecten van de adviezen waarbij wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt onvoldoende tot niet in beeld zijn gebracht.

Op het gebied van handhaving zijn er ook zorgen bij de sectorvertegenwoordigers. Alex Nijboer van import- en exportbedrijf Globifield Impex ziet grote verschillen in de wijze van handhaving. 'In Nederland, Duitsland en Denemarken is deze heel strikt. In de omliggende landen wordt daar anders mee omgegaan.'

Lesley Moffat van Eyes on Animals vindt dat heldere definities ook daarbij kunnen helpen. Zij stelt dat een plaatselijke handhaver niet uit de voeten kan met regels voor ongespeende kalveren. 'Hoe oud is zo'n dier? Een boer heeft daar een andere definitie van dan een veearts.'

De NVWA deelt de zorgen van de dierenwelzijnsorganisatie en stelt dat het voor ondernemer en toezichthouder lastig is om vast te stellen of een dier wel of niet transportwaardig is. Om de handhaafbaarheid en daarmee het dierenwelzijn tijdens transport te bevorderen, moeten bepaalde normen concreter worden en niet alleen afhankelijk zijn van pijn bij of het lijden van een dier, vindt de toezichthouder.

Praktische haalbaarheid

Voorzitter Kees de Jong van vakgroep Pluimveehouderij LTO/NOP vindt ook dat er in de verordening te weinig rekening wordt gehouden met verschillende manieren van diertransport. 'Pluimvee wordt vervoerd in kratten. Toegang hebben tot alle dieren is daardoor praktisch onmogelijk. Deze kratten of containers zijn zo ontworpen dat ze tijdens transport stevig op de wagen staan en niet toevallig open kunnen gaan.'

Het voorstel om minder pluimvee per krat toe te staan en zo het leed te verminderen, klinkt volgens De Jong plausibel. Maar het kan in de praktijk tot meer letsel en stress leiden bij de dieren, zegt hij. Ze kunnen bij transport gaan schuiven in hun krat.

Daarnaast kan een lagere bezetting in koude periodes ertoe leiden dat dieren eerder koude ervaren en daarmee het welzijn in het gedrang komt, waarschuwt de vakgroepvoorzitter. Tenslotte leidt een afname in bezettingsgraad en verhoging de containers volgens hem direct tot een toename in transportbewegingen, omdat er minder pluimvee per transport wordt vervoerd.

De Jong hield ook een betoog voor de praktische haalbaarheid van regels. Zo vindt hij de de verplichte aanwezigheid van een veearts bij het laden en lossen onhaalbaar. 'Het is niet nodig en er zijn nu al onvoldoende dierenartsen.'

Derde landen

De Dierenbescherming constateert dat bij transporten naar derde landen de Europese regels voor diertransport worden overtreden en dat controle en handhaving hierop vrijwel onmogelijk is. De Dierenbescherming en Eyes on Animals dringen erop aan het vervoer van dieren naar deze landen buiten de EU geheel te verbieden.

Nijboer van Globifield Impex denkt dat een verbod in de EU leidt tot export vanuit andere landen. Dat komt de diergezondheid volgens hem niet ten goede. Verder stelt hij dat landen als Kazachstan, Oezbekistan, Azerbeidzjan en Georgië volop in ontwikkeling zijn om zelfvoorzienend te worden in hun voedselpakket. Naast de export van hoogwaardig vee worden ook de kennis en innovaties uit Nederland geëxporteerd. Dit gebeurt door grote investeringen in de agrarische bedrijven om dierenwelzijn naar moderne maatstaven te brengen, geeft hij aan.

De NVWA pleit voor meer ruimte voor innovatieve toezichtmethoden zoals camera's en gps-volgsystemen en om meetsystemen voor het transportklimaat te gebruiken. Zo wordt het mogelijk overtredingen niet alleen met een 'op heterdaad' op te sporen. Deze oproep krijgt bijval van de dierenwelzijnsorganisaties.