Dutch Dairy Challenge: meer data uitwisselen is goed voor koe en boer

Daarnaast komt een idee vanuit de zogenoemde Studentenchallenge aan bod. Deze is gekoppeld aan de Dutch Dairy Challenge. Het gaat over het verlagen van het antibioticagebruik in de kalverhouderij door data te delen.

'KringloopWijzer direct beschikbaar als managementinstrument'

'Je vult de KringloopWijzer pas in nadat het jaar voorbij is. Gedurende het jaar ben je een beetje blind. Je hebt wat een onderbuikgevoel, maar je weet het niet precies. Dat maakt het er voor de veehouder niet gemakkelijker op', vertelt de jonge ondernemer.

Ingewikkelder wordt het ook, ervaart Walvoort. 'Vijftien jaar geleden had je vooral de focus op voerkosten en later kwamen daar eiwit en fosfor bij. Dit werd aangevuld met eiwit van eigen land, de CO2-equivalent en de emissiefactor voor methaan.'

'Vroeger was er ieder jaar ook voldoende ruwvoer. Bij een extreem droge zomer heb je nu wellicht te weinig gras en moet je je rantsoen aanpassen. Ook de grondstoffenprijzen fluctueren, waardoor andere grondstoffen in het rantsoen aantrekkelijker zijn. Dit heeft eveneens effect op de KringloopWijzer', schetst de ondernemer uit Gelderland.

Ruweiwitgehalte verlagen

Zelf merkte Walvoort dit het afgelopen jaar. Bij de bedrijfsvoering werd veel gelet op het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het voer. 'Bij het invullen van de KringloopWijzer kwam ik erachter dat ik hoog zat voor fosfaat, CO2-equivalenten en de emissiefactor methaan. Dat is achteraf.'

Door gedurende het jaar de KringloopWijzer te raadplegen, is tijdig bijsturen mogelijk. 'Dan wordt de KringloopWijzer meer een managementinstrument en kan ik meer werken aan een integrale aanpak.' Walvoort denkt daarbij aan een portaal op de computer, waarmee een ondernemer direct de gegevens in de database van de KringloopWijzer kan bekijken.

Het zou ook mooi zijn wanneer ook voederwaardekenmerken als NDF, suiker, zetmeel, DVE en OEB van het voer worden meegenomen, vindt hij: 'Voerleveranciers leveren dit al aan in het elektronisch afleverbericht. Door die ook mee te nemen, heb je alles overzichtelijk bij elkaar.'

KringloopWijzer voorbeeld

Een online portaal is technisch mogelijk, weet Walvoort. Als onderzoeker van het Agro-innovatiecentrum De Marke in het Gelderse Hengelo is hij betrokken bij het Netwerk Praktijkbedrijven. 'De deelnemers aan dit netwerk kunnen wekelijks de cijfers van de KringloopWijzer raadplegen en weten dus iedere week alle kengetallen. Dat geeft veel meer rust en een goede basis voor de keuzes die je als ondernemer maakt.'

Met deelname aan de Dutch Dairy Challenge hoopt Walvoort een podium te krijgen voor dit idee en zo met de juiste mensen om tafel te komen zitten. Zo was er al overleg met mensen van ZuivelNL. 'Zij waren ook enthousiast over dit voorstel. Maar je hebt verschillende partijen nodig om dit mogelijk te maken.'

'Benut succesfactoren voor minder antibiotica kalverhouderij'

Dat stellen de WUR-studenten Maybritt Horsch (23) en Sari Blonk (22). Ze kwamen op dit idee in het kader van de studentenchallenge vanuit de universiteiten van Utrecht, Wageningen en Eindhoven als verlengstuk van de Dutch Dairy Challenge.

'Het viel ons op dat het antibioticagebruik in de kalverhouderij sinds 2018 niet verder daalt, terwijl op 1 juli 2017 het kalfvolgsysteem verplicht werd. Veel laaghangend fruit is waarschijnlijk al geplukt. Toch is de kalverhouderij nog altijd de sector waar het antibioticagebruik het hoogst is. Dit komt mede door koppelbehandelingen', vertelt Horsch.

De studenten gingen in gesprek met veehouders, dierenartsen, wetenschappers en vertegenwoordigers van Denkavit en FrieslandCampina om te kijken of verdere reductie mogelijk is. Ze concluderen dat er te weinig bekend is over welke houderijsystemen het best werken.

Te weinig interactie

'Ondanks het kalfvolgsysteem is er te weinig interactie tussen de melkveehouder en de kalverhouder', constateert Blonk. 'Ondernemers zien er de meerwaarde niet van in, het levert te weinig op. Dat terwijl er veel winst is te behalen door te weten welke succesfactoren leiden tot lager antibioticagebruik.'

De studenten pleiten ervoor dat de overheid de verantwoordelijkheid neemt en geld stopt in verzamelen van data. 'Bijvoorbeeld door houderijgegevens van ieder kalf via het I&R-systeem te koppelen', zegt Horsch. 'Geanonimiseerd, de ondernemer is hierop niet aan te spreken. Vervolgens kunnen uit de data de kritische prestatie indicatoren (kpi's) worden geformuleerd om te zien wat echt effect heeft.'

'Vanuit de gesprekken hebben we kpi's opgesteld die invloed hebben op de gezondheid en daarmee het antibioticagebruik, zoals kalverhuisvesting', vult Blonk aan. 'Door de openheid en samenwerking kan een melkveeveehouder zien hoe zijn kalveren het doen. De kalverhouder kan de dieren met deze informatie beter groeperen.'

Hoger gewicht, meer antibiotica

'Zeker met de voorgenomen aanpassingen in het kader van de Wet dieren, zoals rond de transportleeftijd, zou het goed zijn wanneer hierin ook het antibioticagebruik wordt meegenomen', vervolgt Horsch. 'Een hogere opzetleeftijd leidt niet automatisch tot lager antibioticagebruik, blijkt in Duitsland. Door een hoger gewicht is meer antibiotica per dier nodig.'

Hoewel sturing door de overheid voor sommige ondernemers voelt als bemoeizucht is dit niet het doel, stellen de studenten. 'Een gezonder kalf met minder antibiotica is in de eerste plaats belangrijk en renderend voor de veehouder. Daar doen we dit voor.'

Bekijk ook de innovaties waar we vorige week over schreven: Slimme mestoplossingen Dutch Dairy Challenge helpen melkveehouderij vooruit.