Willem Lageweg stopt als directeur bij Transitiecoalitie Voedsel

Lageweg, Van Soest en Natascha Kooiman richtten in 2017 de Transitiecoalitie Voedsel op. Doel van de organisatie is bouwen aan een groener, gezonder en eerlijker landbouw- en voedselsysteem.

Sindsdien is er vooruitgang zichtbaar, stelt Lageweg, maar er is ook weerstand. 'Er zal nog veel moeten veranderen om echt over het kantelpunt te komen. De transitie is volop aan de gang en niet meer te stuiten, ook al verklaart de nieuwe minister van landbouw het woord transitie taboe. Natuurlijk verloopt de omslag niet zonder slag of stoot. Daarom verdienen partijen en personen die willen veranderen alle steun.'

Lageweg pleit voor een gebiedsgerichte aanpak waarin bodem en water sturend zijn en waarin boeren en andere direct betrokkenen grote invloed hebben op de keuzes die worden gemaakt. 'Bij de sector- en ketenbenadering die het beleid zo lang heeft getypeerd zijn industriële belangen leidend en is de invloed van boeren en burgers veel geringer.'

Dat heeft volgens Lageweg 'enorm bijgedragen aan de groeiende kloof tussen de instituties en de mensen in de praktijk'. 'Een gebiedsgerichte benadering met veel ruimte voor de sociaal-culturele context kan het zo noodzakelijke vertrouwen weer herstellen', stelt hij.

Koplopers als inspiratiebron

De scheidend directeur zegt dat het ondernemerschap van koplopers in de sector altijd zijn belangrijkste inspiratiebron is geweest. 'Zij laten zien dat groen boeren, gezond eten en eerlijk rekenen wel degelijk kan. Om dat verder te brengen is een inspirerende visie nodig op de plek van landbouw en voedsel in 'Parkstad Nederland' in 2040.'

Daarbij is het volgens Lageweg van belang dat alle ketenspelers – van supermarkten tot toeleveranciers – veel harder op hun verantwoordelijkheid worden aangesproken. 'Dat kan door het goede te belonen en de vervuiling flink te beprijzen of verbieden. Boeren kunnen we helpen met onafhankelijke begeleiding, bijvoorbeeld via het plan Boerenperspectief waarvan de Transitiecoalitie Voedsel met Wij.land, BoerenNatuur en Herenboeren mede-initiatiefnemer is.'

Invloed Farmers Defence Force

Lageweg stelt zich grote zorgen te maken over het leiderschap in de Nederlandse landbouwwereld. Veel boerenleiders voelen zich volgens hem geïntimideerd, zwijgen of kiezen voor een populistische koers. 'Clubs als Farmers Defence Force en Trumpachtige types hebben veel te veel invloed, ook op de koers van organisaties als LTO Nederland. De intimidatie in de sector heeft onaanvaardbare vormen aangenomen.'

Het echte leiderschap zit volgens Lageweg momenteel dan ook vooral bij gebiedsgebonden boerencollectieven en pionierende boeren. De Transitiecoalitie Voedsel geeft deze partijen een stem aan de beleidstafels in Den Haag en bij de provincies. 'Dat doen we vanuit de transitiekunde. Daarbij kijken we niet alleen naar wat een bepaalde ingreep nu oplevert, maar maken we ons vooral sterk voor interventies die serieus bijdragen aan de overgang naar duurzame landbouw en gezond voedsel.'

Lageweg is nog niet volledig vertrokken bij de coalitie. Hij blijft tot 28 oktober lid van de directie en daarna blijft hij er als adviseur aan verbonden. Onder aanvoering van Van Soest wordt de komende maanden de koers van de organisatie aangescherpt en een bijbehorend profiel voor de directie opgesteld.