Stallendeadline zorgt niet voor beweging

Het provinciebestuur nam het besluit in 2017, omdat de depositiedaling van stikstof niet snel genoeg ging. Twee weken voor de beruchte deadline vieren onbegrip, frustratie en gelatenheid nog steeds hoogtij onder veehouders. Hieronder komen een varkens-, konijnen- en pluimveehouder aan het woord.

'Luchtwasser is echt een noodverband'

Voor de kleinste veehouderijsector van provincie Noord-Brabant is een luchtwasser de enige optie om aan de nieuwe stikstofeisen te voldoen. 'Ik denk dat er nog zo'n tien konijnenhouders zijn in de provincie', zegt Bekkers. Hij is voorzitter van de LTO-vakgroep Konijnenhouderij. 'Geen van hen heeft een luchtwasser, want niemand weet of dat werkt. Op papier zou het moeten werken, maar de praktijk is altijd anders.'

Bovendien draagt een luchtwasser volgens Bekkers niet bij aan een beter klimaat voor dier en mens in de stal. 'We verwachten ook praktische problemen, omdat konijnenharen de luchtwasser kunnen verstoppen. Het is een noodverband.'

Deep pit veelbelovend

Toch hebben alle konijnenhouders in oktober 2023 een omgevingsvergunning aangevraagd. 'We worden gedwongen, omdat alternatieve systemen nog niet erkend of voldoende getest zijn. Zo zijn de testresultaten van de deep pit veelbelovend. Daarbij wordt mest langdurig onder de hokken opgeslagen en wordt urine apart afgevoerd. Maar dit staat niet op RAV lijst.'

Bekkers zelf heeft vochtdoorlatende matten, waarbij de keutels op de mat blijven liggen en de urine in een put loopt. 'Die pilot is nog niet helemaal afgerond, maar ook daarmee behalen we veel reductie', vertelt de vakgroepvoorzitter.

Hij kan er met zijn pet dan ook niet bij. 'Melkveehouders krijgen uitstel, terwijl de reductie die konijnenhouders samen kunnen halen minder is dan die van één rundveebedrijf. Ik ga ervan uit dat wij de provincie op haar woord mogen geloven dat ze coulant zijn voor ondernemers die voor 1 oktober een vergunning hebben aangevraagd.'

'Maak afspraken over wat wél mogelijk is'

Volgens Beerens zijn er alternatieve stalsystemen beschikbaar. 'Maar die komen niet door de trage ambtelijke molen. Andersom verlangen ze van ons wel om binnen de kortste keren een grote investering te doen.'

Beerens heeft een bedrijf met vleeskuikenouderdieren. Eén stal is voorzien van het Eco Air Care-systeem van Vencomatic, dat zowel inkomende als uitgaande lucht zuivert. 'Bij een optimale werking reduceert het systeem 90 procent ammoniak', zegt Beerens. 'Daarmee voldoe ik sowieso tot 2028 aan de stikstofnorm. Ook is het goed voor het klimaat in de stal.'

De andere stallen heeft hij voorzien van mestbeluchting van bovenaf. Naar eigen zeggen heeft de pluimveehouder daardoor een probleem als hij over vier jaar aan de nieuwe stikstofnormen moet voldoen. 'Dat haal ik wel met het systeem van Vencomatic, maar het gemiddelde op mijn bedrijf is lager. Dus zou ik dat systeem ook voor de andere stallen moeten aanschaffen.'

Dertig jaar

En dat is precies het probleem van de Brabantse stallendeadline, vindt Beerens. 'De provincie wil veel te snel. Ik kan dat simpelweg nu nog niet betalen. Als ik dertig jaar de tijd krijg, dan is stikstof geen probleem meer. Maar nu word ik gedwongen om een luchtwasser te plaatsen.'

Het feit dat de provincie aangeeft om na 1 juli 2024 niet te handhaven, is volgens Beerens een doekje voor het bloeden. 'Gedogen is geen oplossing, daar geeft een bank geen financiering voor. De enige optie is om de deadline los te laten. Ga langs bij veehouders en maak afspraken over wat wél mogelijk is. Dan weet ik zeker dat de meeste ondernemers voldoende stikstof kunnen reduceren met behoud van hun bedrijf.'

'Ik zal blijven strijden tot ik niet meer kan'

Drie keer toog hij per trekker naar het provinciehuis, hij leidde twee gedeputeerden rond op zijn bedrijf, stuurde vele brandbrieven en sprak Provinciale Staten meermalen toe. Maar al die inspanningen hebben niet het gewenste resultaat. 'Het voelt alsof je een wedstrijd verliest die op voorhand al beslist is', zucht Van Zutphen. 'Maar ik blijf strijden. Zo zal ik nog een brief schrijven, al ben ik bang dat ook dat niet gaat helpen. Ik heb het gevoel dat alles tegen dovemans oren is gericht.'

De jonge varkenshouder plaatst nu een luchtwasser voor de kraam- en biggenstal. Het benodigde staal en de kanaalplaatvloer zijn al gelegd. 'Dat is echt een noodoplossing, en duur bovendien. Alles bij elkaar kost het zeker 100.000 euro. De provincie dwingt mij om dit te doen, want een luchtwasser is momenteel het enige systeem dat 85 procent ammoniakreductie behaalt volgens de RAV-lijst. Ik heb testen gedaan met dagontmesting, maar dan haal je die 85 procent niet.'

Natuurlijke ventilatie

Voor de strostal is een luchtwasser in de ogen van Van Zupthen geen optie. 'We verwachten dan problemen met de natuurlijke ventilatie. Want je trekt in feite buitenlucht door de stal. Die lucht ga je dan met een luchtwasser zuiveren. Dat is gekkenwerk, en heeft ook gevolgen voor het stalklimaat.'

Van Zutphen had liever gewacht op stalsystemen die beter werken. 'Geef ons de kans om met andere oplossingen te komen. Er lopen testen met het nevelen van een ammoniakbinder over stro. Los daarvan vind ik dat een strostal goed past bij de koers van duurzaamheid en dierenwelzijn die de overheid vaart. Dan kun je niet verwachten dat we ook nog eens zoveel stikstof moeten reduceren.'